بین سرمایه‌ی اجتماعی و میزان درآمد شاغلان کسب‏وکار خانگی رابطه معناداری وجود دارد.
بین سرمایه‌ی اجتماعی و نوع فعالیت (صنایع دستی، فرش دستباف، امور تولیدات دامی و کشاورزی، فعالیت‌های فرهنگی) شاغلان کسب‏وکار خانگی رابطه معناداری وجود دارد.
بین سرمایه‌ی اجتماعی و سابقه‌ی کاری شاغلان کسب‏وکار خانگی رابطه معناداری وجود دارد.
بین سرمایه‌ی اجتماعی و نحوه‌ی راه‏اندازی کسب‏وکار رابطه معناداری وجود دارد.
بین سرمایه‌ی اجتماعی و عضویت در صنف مربوط به کسب‌وکار رابطه معناداری وجود دارد.
بین سرمایه‌ی اجتماعی و تحت حمایت نهاد خاص بودن رابطه معناداری وجود دارد.
بین ویژگی‌های فردی (سن، قومیت، سطح تحصیلات و محل تولد) افراد و راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی رابطه معناداری وجود دارد.
۱-۵-روش تحقیق
۱-۵-۱- نوع تحقیق
یکی از مهم‌ترین مسائلی که چارچوب تحقیق و ابزار مورد استفاده در آن را مشخص می‌کند، روش تحقیق است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی می‌باشد و بر اساس روش تحقیق از نوع علی پس از وقوع می‌باشد.
۱-۵-۲- جامعه‌ی آماری
جامعه آماری مورد مطالعه‌ی کلیه‌ی افراد شاغل در کسب‏وکار خانگی شهر شیراز تا سال ۱۳۹۱ می‌باشند که طبق آمار به دست آمده این تعداد تقریباً برابر با ۳۶۰۰۰ نفر می‌باشد.
۱-۵-۳- نمونه‌ی آماری
حجم نمونه این پژوهش، بر اساس فرمول کوکران ۳۸۰ نفر به دست آمد که برای اطمینان بیشتر ۳۸۵ پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین تعداد ۱۳۰ پرسشنامه نیز از افراد فاقد کسب‏وکار به دست آمد. به منظور نمونه گیری نیز از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده گردید.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۵-۴- ابزار گردآوری داده‌ها
در این پژوهش به منظور جمع آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده گردیده است. روش کتابخانه ای در کلیه‌ی مراحل پژوهش به کار گرفته شد و به منظور مقایسه‏ی سطح سرمایه ی اجتماعی شاغلان کسب‏وکار خانگی و افراد فاقد کسب‏وکار از پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه مورد استفاده شامل ۳۷ سؤال بود که پایایی و روایی آن اثبات گردیده است.
۱-۶-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
در این پژوهش با بهره گرفتن از آزمون‌های آماری (توصیفی و استنباطی) و نرم افزار SPSS16 به تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شده است. از آمار توصیفی، به منظور خلاصه نمودن جنبه های مهم اطلاعات با شاخص‌های عددی چون میانگین و واریانس استفاده نمودیم. به جهت بررسی فرضیه های این پژوهش نیز از آماره های مقتضی در حوزه‌ی استنباط شامل آزمون تی و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه بهره‌مند می‌گردیم.
۱-۷-ساختار تحقیق
با توجه به اهمیت کسب‏وکار خانگی و سرمایه‌ی اجتماعی، فصل دوم این پژوهش به بررسی و مطالعه‌ی مفاهیم کسب‏وکار خانگی و سرمایه‌ی اجتماعی و نظریات مختلف آن و همچنین به بررسی متون و تحقیقات پیشین پرداخته شده است. در ادامه‌ی فصل نیز پس از بررسی ابعاد سرمایه‌ی اجتماعی، مدل زیر بنایی پژوهش بیان می‌گردد.
در فصل سوم پس از بررسی اهداف و فرضیه های این پژوهش، جامعه‌ی آماری، نمونه‌ی آن و نحوه‌ی نمونه گیری، ابزار پژوهش، متغیرهای این پژوهش و آزمون‌های مورد استفاده بیان می‌گردند
در فصل چهارم به ارائه‌ نتایج پژوهش می‌پردازیم و ضمن بررسی و تجزیه و تحلیل آن‌ها، نتایج به دست آمده را مورد بررسی قرار می‌دهد.
و در نهایت فصل پنجم این پژوهش، نتیجه گیری و پیشنهادهای ارائه شده را بیان می کند.
فصل دوم
چارچوب نظری و پیشینه‌ موضوع
۲-۱-مقدمه
از زمان سقوط دیوار برلین توجه فوق‌العاده ای به چند موضوع مرتبط با یکدیگر از قبیل سرمایه‏ی اجتماعی، جامعه­ مدنی، هنجارهای اجتماعی و اعتماد، به عنوان مسائل عمده­ی دموکراسی معاصر معطوف گردید (فوکویاما، ۱۳۷۹: ۹). سرمایه اجتماعی در جوامع و سازمان‌های نوین از اهمیت ویژه­ای برخوردار می­باشد و برنامه­ ریزان با شناخت میزان سرمایه‏ی اجتماعی خود در ذهنیت مخاطبان می­توانند، برنامه ­های آتی خود را سامان­دهی نمایند (کامران و دیگران، ۱۳۸۹: ۲۱). سرمایه‏ی اجتماعی همچون مفاهیم سرمایه‏ی فیزیکی و سرمایه‏ی انسانی (یعنی ابزار و آموزش‌هایی که بهره‏وری فردی را افزایش می‏دهند) به ویژگی‏های سازمان اجتماعی از قبیل شبکه‏ها، هنجارها و اعتماد اشاره دارند که هماهنگی و همکاری برای کسب سود متقابل را تسهیل می‏ نمایند (پاتنام، ۲۰۰۰: ۶۷). سرمایه‏ی اجتماعی سود سرمایه ­گذاری در زمینه‏ی سرمایه‏ی فیزیکی و انسانی را افزایش می‏دهد. در جامعه ای که از نعمت سرمایه‏ی اجتماعی چشمگیری برخوردار است، همکاری آسان‌تر است (ناطق پور و فیروزآبادی،۱۳۸۴ : ۶۱-۶۰). با توجه به تقاضای فزاینده برای کسب‏وکارهای ارائه دهنده خدمات و نیز با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی اخیر، فرصت­های کسب‏وکار خانگی نامحدود و پایان ناپذیر به نظر می­رسند. این نوع کسب‏وکارها از انعطاف پذیری بالایی برخوردارند، به گونه ­ای که فرد می‏تواند در کنار خانواده­ی خود اقدام به فعالیت شغلی نماید و نیز فرد از استقلال برخوردار گردیده و در واقع رئیس خود به حساب می‌آید (غلامی و احمدپور داریانی،۱۳۸۶ :۳). از آنجایی که سرمایه‌ی اجتماعی دارای توان تأثیر بر فعالیت‌های کارآفرینی و راه‏اندازی کسب‏وکار می‌باشد، لذا در این پژوهش به بررسی تأثیر سرمایه‌ی اجتماعی بر راه‏اندازی کسب‏وکار خانگی می‌پردازیم.
در این فصل ضمن بیان نظریه‌ها و مفاهیم سرمایه‌ی اجتماعی و مشاغل خانگی، به بررسی مطالعات پیشین در این زمینه می‌پردازیم. در آخر نیز به بیان چارچوب نظری و مدل مفهومی و زیر بنایی پژوهش پرداخته می‌شود.
۲-۲-تعاریف و نظریه های سرمایه اجتماعی
مفهوم سرمایه را می‏توان از آرای مارکس دنبال نمود. در مفهوم پردازی مارکس، سرمایه بخشی از ارزش اضافی است که سرمایه‏داران و کسانی که ابزار تولید را در اختیار دارند، از گردش کالاها و پول در فرایندهای تولید و مصرف، آن را به دست می‏آورند (توسلی و موسوی، ۱۳۸۴: ۲). در واقع سرمایه را هم به عنوان یک مفهوم و هم به عنوان یک تئوری می‏توان در نظر گرفت. سرمایه به عنوان یک مفهوم، سرمایه گذاری در انواع خاصی از منابع ارزشمند جامعه می‏باشد و به عنوان تئوری فرایندی است که توسط آن سرمایه حاصل می‏شود و برای بازگشت مجدد به کار گرفته می‏شود (لین، ۲۰۰۱: ۳). اگر سرمایه‏ی فیزیکی چیزی است که در ساختمان، زمین یا تجهیزات مولد وجود دارد، سرمایه‏ی مالی چیزی است که یک فرد در بانک دارد (پول) و سرمایه‏ی انسانی چیزی است که در ذهن وجود دارد (آموزش و مهارت_­های مختلف)، سرمایه‏ی اجتماعی چیزی است که در روابط یا شبکه‏های خود با دیگر افراد داریم (تاج‌بخش، ۱۳۸۵: ۲۸).
در واقع ما می‌توانیم سرمایه‏ی اجتماعی را از دیگر انواع منابع متمایز نماییم. سرمایه‏ی اجتماعی، منابع در دسترس افراد است که تابع موقعیت آن‏ها در ساختار ارتباطات اجتماعیشان می‏باشد. اما ارتباطات اجتماعی چیست؟ ما می­توانیم به طور مفهومی ۳ جنبه از ساختار اجتماعی را که هرکدام در انواع مختلف ارتباطات ریشه دارند را تشخیص دهیم:
ارتباطات داد و ستد: در این نوع ارتباطات کالاها و خدمات در ازای پول یا تهاتر معاوضه می­گردند.
ارتباطات سلسله مراتبی: در این نوع ارتباطات تبعیت از صاحب اختیار در ازای امنیت مادی و معنوی مبادله می‏شود.
ارتباطات اجتماعی: در این نوع ارتباطات مساعدت و خیر­خواهی مبادله می‏شود. این­ها ۳ نوع ارتباطاتی هستند که جنبه­ های ساختار اجتماعی زمینه­ای سرمایه‏ی اجتماعی را تشکیل می‏دهند (آدلر^[۱۱] و ون^[۱۲]،۲۰۰۲: ۱۸).
در دو دهه­ گذشته سرمایه‏ی اجتماعی در شکل­ها و زمینه ­های مختلف به عنوان یکی از شاخص­ترین مفاهیم در علوم اجتماعی پدیدار گشته است. ولی ریشه­ استفاده از این اصطلاح به سال ۱۹۱۶ و به کاربرد اولیه­ آن توسط یک معلم جوان به نام هانی فن^[۱۳] باز می‏گردد. او در بحث مراکز اجتماعات مدارس روستایی، بر اهمیت احیای مشارکت­های اجتماعی برای تداوم دموکراسی و توسعه تاکید کرد و مفهوم سرمایه‏ی اجتماعی را وضع نمود. هانی فن هر دو وجه منافع خصوصی و عمومی سرمایه‏ی اجتماعی را برجسته کرد اما به رغم این نوآوری مفهومی توجهی را بر نیانگیخت و بدون هیچ اثری ناپدید شد (پاتنام و گاس، ۲۰۰۲: ۵-۴). جین جاکوب^[۱۴] (۱۹۶۱) نیز بیان کرد که شبکه‏های اجتماعی فشرده در محدوده­های قدیمی و مختلط شهری، صورتی از سرمایه‏ی اجتماعی را تشکیل می‏دهند و در ارتباط با حفظ نظافت، عدم وجود جرم و جنایات خیابانی و دیگر تصمیمات در مورد بهبود کیفیت زندگی، در مقایسه با عوامل نهادهای رسمی مانند نیروی انتظامی و نیروی حفاظتی پلیس، مسئولیت بیشتری از خود نشان می‏دهند (جاکوب، ۱۹۶۱: ۱۳۸^[۱۵]). اولین توضیح و تفسیر یکپارچه از سرمایه‏ی اجتماعی توسط پیربوردیو در ۱۹۷۲ انجام شد. وی سرمایه‏ی اجتماعی را به عنوان «مجموعه منابع بالقوه و بالفعل که به عضویت در یک گروه مرتبط می‏شود، تعریف می‏کند که هر یک از اعضا با پشتیبانی یکدیگر فراهم می‏کنند» (بوردیو^[۱۶]، ۱۹۸۶: ۲۴۳). در دهه ۱۹۸۰، این اصطلاح توسط جمیز کلمن جامعه­ شناس، در معنای وسیع­تری مورد استفاده قرار گرفت و رابرت پاتنام، دانشمند علوم سیاسی نفر دومی بود که بحثی قوی را در مورد نقش سرمایه‏ی اجتماعی و جامعه­ مدنی را هم در ایتالیا و هم در ایالات متحده برانگیخت (فوکویاما، ۱۳۷۹: ۱۰). بانک جهانی نیز در سال ۱۹۹۸ در تعریف سرمایه‏ی اجتماعی چنین آورده است (پیران، ۱۳۸۵: ۱۶) :
«سرمایه‏ی اجتماعی در جامعه­ای مفروض در برگیرنده­ی نهادها، روابط، نظرگاه­ها و ارزش­هایی است که بر کنش و واکنش­های بین مردم حاکمند و در توسعه اقتصادی و اجتماعی سهم دارند. لیکن سرمایه‏ی اجتماعی جمع ساده­ی نهادهایی نیست که جامعه را در بر می­گیرد بلکه همچنین می ­تواند نهادهای بیان شده را به هم پیوند زند. سرمایه‏ی اجتماعی در عین حال دربرگیرنده­ی ارزش­ها و هنجارهای مشترک لازم برای رفتار اجتماعی است که در روابط شخصی افراد، در اعتماد آنان به یکدیگر و در حس مشترک مسئولیت­های مدنی منعکس شده است. امری که جامعه را چیزی بیشتر و فراتر از جمع افراد می­سازد». در مورد سرمایه‏ی اجتماعی نظریات متعددی بیان شده است که به بیان تعدادی از آن‏ها می­پردازیم:
۲-۲-۱- بوردیو
مفهوم سرمایه‏ی اجتماعی در دهه­ ۱۹۷۰ و اوایل دهه­ ۱۹۸۰ توسط پیر بوردیو مطرح گردید. وی ۳ نوع سرمایه را شناسایی نمود: سرمایه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی. مفهوم سرمایه‏ی اجتماعی از نظر بوردیو بر تعارضات و عملکرد قدرت (روابط اجتماعی که توانایی فرد را برای پیشبرد علائقش افزایش می‏دهد) تاکید دارد. از دیدگاه بوردیو، سرمایه‏ی اجتماعی یک منبع برای تعارضات اجتماعی است که در عرصه ­های اجتماعی متفاوت استفاده می‏گردد (سیسیانن^[۱۷]، ۲۰۰۰: ۲). بوردیو میزان سرمایه‏ی اجتماعی را به عنوان تابعی از اندازه­ شبکه‏ها و حجم سرمایه (اعم از اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی) که در خدمت افراد شبکه می‏باشد، تعریف می­نماید (لین، ۱۹۹۹: ۳۵). او به این نکته توجه می­ کند که ایجاد و اثربخشی سرمایه‏ی اجتماعی بستگی به عضویت در یک گروه اجتماعی دارد که اعضای آن مرزهای گروه را از طریق مبادله­ اشیاء و نماها بنیان نهاده­اند (ایمانی جاجرمی، ۱۳۸۰: ۳۶ ). مفهوم بوردیویی سرمایه اجتماعی به سبب آنکه تنها راه دانستن وجود آن و سودمندی­اش برای افزایش سرمایه‏ی اقتصادی پس از وقوع موضوع است، سنجش ناپذیر و مبهم دانسته شده است. کاربرد سرمایه‌ی اجتماعی نزد بوردیو بر این درک استوار است که افراد چگونه با سرمایه گذاری بر روابط گروهی، وضعیت اقتصادی خود را در یک فضای اجتماعی سلسله­ مراتبی (جامعه سرمایه داری) بهبود می‏بخشند (مرشدی و شیری، ۱۳۸۷: ۱۹۶). بحث‌های بوردیو درباره سرمایه‏ی اجتماعی و مفاهیم مرتبط با آن، مطالعات مردم شناختی را درباره نقش برخی گروه ­های اجتماعی در توسعه، هدایت نموده ­اند (ایمانی جاجرمی، ۱۳۸۰: ۳۶ ).
۲-۲- ۲- لین
لین با طرح نظریه منابع اجتماعی مطرح نمود که دستیابی به منابع اجتماعی و استفاده از آن‌ها می‌تواند به موقعیت‌های اجتماعی – اقتصادی بهتر منجر شود. از نظر لین منابع ارزشمند در اکثر جوامع ثروت، قدرت و پایگاه اجتماعی می‌باشد و لذا سرمایه اجتماعی افراد را بر حسب میزان یا تنوع ویژگی‌های دیگرانی که فرد با آن‌ها پیوندهای مستقیم و غیرمستقیم دارد قابل سنجش می‌داند (توسلی و موسوی، ۱۳۸۴: ۱۰). لین مفهوم سرمایه‏ی اجتماعی را به مثابه منابع نهفته در ساختار اجتماعی تعریف می‏کند که با کنش­های هدفمند قابل دسترسی یا گردآوری است. از نظر وی سرمایه‏ی اجتماعی از ۳ جزء تشکیل شده است: منابع نهفته در ساختار اجتماعی، قابلیت دسترسی افراد به این گونه منابع اجتماعی و استفاده یا گردآوری این گونه منابع اجتماعی در کنش­های هدفمند (لین، ۱۹۹۹: ۳۵). لین چهار عنصر اطلاعات، نفوذ، اعتبارات اجتماعی و تایید را شرح چگونگی کارکرد سرمایه‌ی اجتماعی در کنش‌های ابزاری و کنش‌های اظهاری می‌داند (لین، ۲۰۰۱: ۲۰). مباحث لین صرفاً بر منافع فردی سرمایه‌ی اجتماعی متمرکز است و سرمایه‌ی اجتماعی را در درجه‌ی اول امری فردی می‌داند که افراد با انگیزه‌ی کسب سود برای خود، اقدام به سرمایه گذاری در روابط اجتماعی نمایند. اگرچه ممکن است به زعم لین مانند سرمایه‌ی انسانی، مجموع دارایی‌های ارتباطی به نفع جامعه نیز تمام شود (توسلی و موسوی، ۱۳۸۴: ۱۲).
۲-۲-۳- کلمن
جمیز کلمن در سال ۱۹۸۸ در مقاله­ خود در مورد تأثیر سرمایه‏ی اجتماعی در خلق سرمایه‏ی انسانی، سرمایه‏ی اجتماعی را ارتباط بین عوامل فردی و ساختاری درون شبکه‏های اجتماعی معرفی می­نماید و بیان می‏کند که سرمایه‏ی اجتماعی با کارکردهایش تعریف می‏گردد (گریکس^[۱۸]، ۲۰۰۱: ۱۹۲). به نظر کلمن سرمایه‏ی اجتماعی مجموعه ­ای از چیزهای متنوعی با دو ویژگی‏های مشترک می‏باشد: همه آن‏ها متشکل از ساخت اجتماعی هستند و اقدامات معین افراد را در درون ساختار تسهیل می­نمایند. کلمن سرمایه‏ی اجتماعی را در چارچوب منافع حاصل از روابط اجتماعی تسهیل یافته در نظر گرفته و آن را در کنار سایر سرمایه­ها از قبیل سرمایه‏ی انسانی و فیزیکی عامل پیشرفت و بهبود زندگی می­داند (غفاری و اونق، ۱۳۸۵: ۱۶۴). همانند سایر شکل‏های سرمایه، سرمایه‏ی اجتماعی نیز مولد می‏باشد و دستیابی به هدف­های معین را که در نبود سرمایه‏ی اجتماعی دستیابی به آن‏ها تنها با صرف هزینه­ های زیاد امکان پذیر می‏شود، ممکن می‌سازد (کلمن، ۱۹۸۸: ۹۸). بدین گونه کلمن بر سودمندی سرمایه‏ی اجتماعی به عنوان منبعی برای همکاری، روابط دوجانبه و توسعه اجتماعی تاکید می­ورزد (ایمانی جاجرمی، ۱۳۸۰: ۳۶ ). کلمن برخی از روابط اجتماعی را که می ­تواند منابع سرمایه­ای سودمند ایجاد کند شامل: تعهدات و انتظارات، ظرفیت بالقوه اطلاعات، هنجارها و ایدئولوژی می­داند (ناطق پور و فیروزآبادی،۱۳۸۵ :۴). دیدگاه کلمن در باره سرمایه اجتماعی به این نتیجه می­انجامد که در جوامع دارای سرمایه اجتماعی زیاد، می‌توانند به رفاه و سعادت دست یابند، اما جوامعی که سرمایه‏ی اجتماعی در آن‏ها ناکافی است گرفتار مسائل متعدد خواهند شد. این بحثی است که فرانسیس فوکویاما آن را دنبال نموده است. او سرمایه‏ی اجتماعی را به عنوان توانایی افراد برای کار با یکدیگر در جهت اهداف عمومی در گروه‌ها و سازمان‏ها تعریف می‏کند (ایمانی جاجرمی، ۱۳۸۰: ۳۷ ).
۲-۲-۴- پاتنام
رابرت پاتنام در مطالعه­ خود که پس از اصلاحات سیاسی صورت گرفته در سال ۱۹۷۱ در ایتالیا انجام داد به دنبال پاسخ گویی به این مسئله بود که با وجود سیاست­های مشخص و کلان دولت مرکزی، چرا نهادهای دموکراتیک در شمال ایتالیا کارآمدتر از جنوب عمل می‏کنند و چه عاملی باعث تفاوت در رشد اقتصادی شمال و جنوب ایتالیا می‏شود. او در تبیین این مسئله سرمایه‏ی اجتماعی را مورد توجه قرار می‏دهد. از نظر وی سرمایه‏ی اجتماعی: شبکه‏ها، هنجارها و اعتمادی است که مشارکت کنندگان را قادر می­سازد تا به طور مؤثرتری با همدیگر کنش داشته باشند و اهداف مشترکشان را پیگیری نمایند (پاتنام، ۱۹۹۶: ۵۶). در مجموع پاتنام منابع سرمایه‏ی اجتماعی را اعتماد، هنجارهای معامله متقابل و شبکه‏های افقی تعامل می‏داند که خود تقویت­کننده و خود افزون هستند (ایمانی جاجرمی، ۱۳۸۰: ۳۸). شبکه‏های افقی در نظریه پاتنام و هنجارهای اعتماد و همیاری درون این شبکه‏ها، منابع سرمایه ای هستند که ذاتاً اجتماعی بوده و با حل مشکل کنش جمعی، توسعه اقتصادی و سیاسی را در سطح منطقه و کشور موجب می­گردند (کامران و دیگران، ۱۳۸۹: ۲۷). پاتنام در بررسی عناصر سرمایه‏ی اجتماعی، مشارکت‌های مدنی را از اشکال ضروری به شمار می ­آورد و معتقد است که هرچه این شبکه‏ها در جامعه­ای متراکم­تر باشند احتمال همکاری شهروندان در جهت منافع متقابل بیشتر است و باعث می‏گردد که هزینه­ های بالقوه عهدشکنی در هر معامله­ای افزایش یابد (پاتنام، ۱۳۸۰: ۲۹۷). وی با تاکید بر هنجارهای مشارکت مدنی بیان می‏کند که منابع (شبکه‏ها، هنجارها و اعتماد) در جوامع مدنی خصلتی خود تقویت کننده دارند و باعث ارتقاء همکاری، مشارکت مدنی، اعتماد متقابل و رفاه اجتماعی می­گردند و در جوامع غیر مدنی به خاطر نداشتن توان خود تقویتی باعث تقویت عهدشکنی، بی اعتمادی، بهره کشی، انزوا و رکود می­گردند (همان: ۳۰۰).
۲-۲-۵- فرانسیس فوکویاما
فوکویاما سرمایه‏ی اجتماعی را در سطح کشورها و در ارتباط با رشد و توسعه‌ی اقتصادی آن‏ها مورد بررسی قرار داده است. بنابراین تعریف او از سرمایه‏ی اجتماعی یک تعریف جمعی بوده و سرمایه‏ی اجتماعی را به منزله­ی دارایی گروه­ ها و جوامع تلقی می‏کند (توسلی و موسوی، ۱۳۸۴: ۲۱). از نظر فوکویاما سرمایه‏ی اجتماعی مجموعه­ هنجارهای سیستم‌های اجتماعی است که موجب ارتقاء سطح همکاری اعضای آن سیستم گردیده و موجب پایین آمدن سطح هزینه های تبادلات و ارتباطات می‏گردد (فوکویاما، ۱۹۹۷: ۲۹). فوکویاما در بحث اندازه گیری سرمایه‏ی اجتماعی بیان می‏کند که برای تخمین ذخیره‏ی سرمایه‏ی اجتماعی ملت، در مقیاس گروه­هایی که مشکلات سنجش (اندازه ­گیری) کمتری برای آن‏ها وجود دارد، روش جایگزینی وجود دارد. بدین صورت که بجای سنجش و اندازه ­گیری سرمایه اجتماعی به عنوان یک ارزش مثبت، می‏توان نبود سرمایه‏ی اجتماعی یا به عبارت دیگر انحرافات اجتماعی، از قبیل میزان جرم و جنایت، فروپاشی خانواده، مصرف مواد مخدر، خودکشی، فرار از پرداخت مالیات و موارد مشابه را به روش­های مرسوم اندازه‏گیری کرد. فرض بر این است که چون سرمایه‏ی اجتماعی وجود هنجارهای رفتاری مبتنی بر تشریک مساعی را منعکس می­ کند، انحرافات اجتماعی نیز بالفعل بازتاب نبود سرمایه‏ی اجتماعی خواهد بود (فوکویاما، ۱۳۷۹: ۱۹).