-
- زندگی خصوصی
-
- تحرک
-
- تنوع در سبک زندگی و پیشهها
-
- امکان شکوفایی خلاقیت
-
-
-
- امکانات گوناگون برای تحصیل
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
-
-
-
- برخورداری از مراقبتهای پزشکی تخصصی
-
- برخورداری از فعالیتهای تفریحی متنوع
-
- فرصت بیشتر برای پژوهش و بررسی.
۱-۲-۷ مفهوم شهر قبل از انقلاب صنعتی
شهر قبل از انقلاب صنعتی که در واقع انقلابی همهجانبه بود و زندگی و اجتماع را دگرگون کرد، دارای تعریفی بین مفهوم روستا و مفهوم شهر به معنای امروزی بود. در شهرهای ماقبل صنعتی هنوز هم طبقات، سلسلهمراتب مشخصی داشتند.
ویژگیهای شهر قبل از انقلاب صنعتی عبارتاند از: (به نقل از : شارعپور، ۱۳۸۹، ۸۴)
- دارای جمعیت کم و دارای دیوار؛
- دارای کارکرد اداری و مذهبی و در درجه دوم تجاری.
- تخصص در کار محدود است و تولید بیشتر مبتنیبر قدرت انسان و حیوان است.
- جدا نبودن خانه و محل کار از همدیگر.
- طبقات همچنان توزیع امکانات میکند و مرکز شهر مخصوص اعیان است.
- از منظر رفاهی و اقتصادی و بهداشتی نیز شهر قبل از انقلاب صنعتی دارای سطح بسیار نازلی بوده است.
شهر قرن نوزدهم در واقع همانند یک زاغه بزرگ بود. تفکیک محلهها از هم هنوز پدید نیامده بود. مهاجرین شهری اتاقهایی در خانهها اجاره میکردند و بهطور متوسط در هر اتاق بین ۳ تا ۸ نفر در سنین مختلف زندگی میکردند و اتاقها فاقد نور و هوای کافی بودند. شهرداری هنوز به شکل امروزی وجود نداشت. زباله در خیابانها انباشته میشد وهوا بهعلت گازهای سمی که کارخانهها تولید میکردند باعث بیماری سرطان و بیماریهای کشنده دیگر میگردید.( کوئن ؛ ۴۷)
۱-۲-۸ شهر بعد از انقلاب صنعتی
شهریشدن مدرن با آغاز صنعتیشدن شکل میگیرد. شهر بعد از انقلاب صنعتی از سه نظر تغییر کرد:
-
- بازتعریف شهر (تغییر مفهومی)؛ تغییرات اجتماعی حاصل از انقلاب صنعتی، مفهوم شهر را فربهتر از تعریف آن در دوران قبل از انقلاب صنعتی نمود. مشاغل در حال تغییر بودند، منزلت افراد نیز در حال تغییر بود، بهطوری که شهریها نمیدانستند که در طول دو نسل چه موقعیت و منزلتی پیدا خواهند کرد. زیرا معیارهای قدیمی بیارزش شده و مشاغل در حال تغییر بودند و خویشاوندی دیگر جایی نداشت و در نتیجه روابط اجتماعی باید رنگ و بوی جدید پیدا میکرد.
-
- دگرگونی اقتصادی و رفاهی شهر؛ از ۱۸۷۰ توجه به بهداشت، رونق گرفت و علم طب پیشرفت کرد و آگاهی نسبت به آلودگی محیط افزایش یافت. فشارهایی از جانب مردم برای بهبود محیط شهری پدید آمد. بهبود وضع شهر به همراه کشف برق، تلفن، رادیو، خطوط حمل و نقل زیرزمینی و اتومبیل پدید میآید، که در این زمینه پیشرفتهای تکنولوژیک نقش مهمی دارند.
-
- ظهور مادرشهر، کلانْشهر و تکنوشهر؛ مادرشهر، ترجمه متروپلیس (Metropolis) است. ظاهراً این مفهوم از ابداعات بلومنفلد در دهه ۱۹۶۰ باشد. «او معتقد است که پیدایش پدیده “مادرشهر” یک تحول جدید و اساسی در تاریخ بشر است. در حالی که در آغاز صنعتی شدن مهاجرتهای شهری مرکزگرا هستند، پس از این مرحله چون هسته مرکزی شهر به حالت انفجاری درمیآید مهاجرتهای مرکزگریز آغاز میشوند. بنابراین پیدایش مادرشهر با گسترش شهر به بیرون و پیدایش حومهنشینی همزمان واقع میشود.»
کلانشهر، ترجمه مگالوپولیس است. «گاتمن مبتکر این مفهوم، سالها پیش این اصطلاح را برای رجوع به تحولی جدید در شمال شرق امریکا بهکار میبرد. او معتقد است که شمال شرق امریکا شاهد یک توسعه عجیب است؛ مجموعه بههم پیوستهای از “مادرشهرها"، حومهها و مناطق وابسته به آنها، از جنوب نیوهمشایر تا شمال ویرجینیا، از ساحل آتلانتیک تا کوههای آپالاچی گسترش مییابد. این مجموعه متشکل از شهرهای بزرگی مثل بوستن، نیویورک، واشینگتن، فیلادلفیا و بالتیمور میشود که از طریق خطوط زیرزمینی، آبی و هوایی به هم مربوطاند. این جدیدترین شکل سکونت شهری است که در قرن بیستم پدید میآید.
تکنوشهر از مفاهیم همزاد با سازههایی چون جهان شبکهای، دنیای فراصنعتی، جهان سایبر و عصر اطلاعات است. بعضی از جامعهشناسان مانند کاستلز و هال به پیدایش شهرهای جدیدی تحت عنوان “تکنو-شهر” اشاره میکنند. با نزدیک شدن به قرن بیست و یکم، جهان با تجربه تکنولوژی در سطح بالا مواجه است.این تجربه همان اندازه عمیق است که انقلاب صنعتی در قرن نوزده وضعیت شهرنشینی را دگرگون ساخت. برخلاف شهرهای قرن نوزدهم که محل تولید پارچه، فولاد و زغال سنگ بودند، این مراکز جدید مکان تولید اطلاعات و ایدههای نو هستند.
۱-۲-۹ تعریف حومه، شهرک و شهرستان
یکی از ساختهای شهری که به تبع گسترش شهرنشینی به وجود آمده است، حومه است که تعریف و لوازم و اقتضائات خاص خود را دارد. همانطور که در توضیح پدیده مادرشهر گفته شد، حومه از ساختهای شهری همزاد با پدیده مادرشهر است. حومه شهرها بین ۱۸۵۰ تا ۱۹۲۰ ساخته میشوند. پیدایش حومه با رونق حرکت راهآهن ارتباط نزدیک دارد.
واژه “Suburb"، در اصل از اصطلاح لاتینی “sub urbe"، بهمعنای “زیر نظارت شهر” گرفته شده است. در بخش اعظم تاریخ شهرنشینی، این معنای اصطلاح درست بود. حومهها مجموعههای کوچکسکونتگاههایی بودند که برای وسایل آسایش و معیشت خود به مراکز شهری وابسته بودند. در دوران کنونی این واژه برای اشاره به هر ناحیه ساخته شده مجاور یک شهر بزرگ بهکار برده شده است. گیدنز، ۱۳۷۷)
شهرکسازی هم از عواملی است که به توسعه حومه و ایجاد مادرشهر کمک کرده است. تنها در آغاز قرن بیستم کارشناسان آمار و محققان اجتماعی میان شهرک (Town) و شهر (City) تمایز قایل شدند.
از دیدگاه جامعهشناختی، “شهرستان” مکانی است میان شهر مرکزی و اجتماع روستایی. شهرستان دارای ویژگیهای هر دو اجتماع شهری و روستایی است. چرا که شهرستان از لحاظ حجم نسبتاً کوچک است، بسیاری از ساکنان آن شخصاً یکدیگر را میشناسند و روابط غیررسمی باهم برقرار میسازند. و در بیشتر موارد، اقتصاد شهرستان غیرروستایی است و از این جهت به مرکز شهر بزرگ شباهت دارد.
۱-۲-۱۰ شهرنشینی نابهنجار
مشکلات اقتصادی در روستاها بهویژه خشکسالی فراگیر در مناطقی از جهان و از طرف دیگر نیاز شهر بهویژه کلانشهرها به نیروی کار خصوصاً در کارهای یدی، سبب مهاجرت بیرویه روستاییان جویای کار به شهرها میشود که آماده نبودن زیرساختهای شهری برای پذیرش جمعیت تازه وارد و فقر این مهمانان ناخوانده باعث انواع ناهنجاریهای اجتماعی که بستر همه آنها گسترش حاشیههای فقر در شهر است میشود که به برخی از آنها اشاره میشود:
-
- «در شهرهای بزرگ بهدلیل افزایش بیحد جمعیت، هیجان، آشفتگی، ترس و اضطراب در بین شهرنشینان روبه فزونی است. بهطوری که اغلب شهروندان به کشمکش و فشارهای روانی تهدید میشوند.
-
- رشد بیرویه جمعیت در شهرها، بسیاری از شهروندان را با دشواریهایی چون ضعف، بیحالی، خوابآلودگی، نگرانی، عدم تعادل جسمی و روانی مواجه میکند و بیمیلی نسبت به کار و فعالیت را در آنها فزونی میبخشد.
-
- آمارهای مربوط به جرایم و بزهکاری در شهرها، به خصوص شهرهای بزرگ، نشانگر فزونی این پدیدهها در دهه های اخیر است که بهنوبه خود از گسترش شهرنشینی ریشه گرفته است.
-
- انحرافات جنسی، انواع مختلف اعتیاد به مواد مخدر، مصرف مشروبات الکلی و نیز روحیه سودجویی و سوداگری و روابط ناسالم و غلط اقتصادی در شهرها رونق بیشتری دارد.
- فردگرایی و تکروی در بیشتر فعالیتها به چشم میخورد، روابط صمیمانه و چهره به چهره در بین شهروندان کمتر است، و احساس انزوا شدت بیشتر دارد.