منافع حاصل از مالکیت ممکن است به شکل های مختلفی به سهامداران پرداخت شود که عمده ترین آن ها عبارتند از :
الف- سود نقدی
ب- افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی
پ- افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی
ت- تجزیه سهام
ث- تجمیع سهام
برای حالت «الف» با بهره گرفتن از فرمول بالا می توان نرخ بازده هر سهم را محاسبه نمود. برای حالتهای «ب و پ» فرمول محاسبه نرخ بازده به صورت زیر خواهد بود:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
= درصد افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی؛
= درصد افزایش سرمایه از محل اندوخته؛
= مبلغ اسمی پرداخت شده توسط سرمایه گذار بابت افزایش سرمایه از محل نقدی (مطالبات)
البته چنانچه زمان وقوع هر یک از حالت های فوق، قبل از پرداخت (برگزاری مجمع) باشد، یا به عبارت دیگر چنانچه مجمع عمومی فوق العاده (در رابطه با تقسیم رابطه با افزایش سرمایه ) قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی (در رابطه با تقسیم سود) باشد، در آن صورت فرمول، به صورت زیر خواهد بود:
۱-۹ تعریف واژه ها و اصطلاحات:
۱-۹-۱ بازده سرمایه گذاری:
بازده به مفهوم نسبت کل عایدی یا ضرر حاصل از سرمایه گذاری در یک دوره معین به مبلغ سرمایه گذاری که برای کسب این عایدی در همان دوره بکار گرفته شده است، می باشد.
۱-۹-۲ بهنگام بودن اعلام سود :
در این تحقیق فرض شده که، هر چه تاریخ اعلام سود به تاریخ پایان سال مالی نزدیکتر باشد، سود به موقع تری ارائه شده است.
۱-۹-۳ ریسک :
ریسک میزان اختلاف بازده واقعی سرمایه گذاری با بازده مورد انتظار می باشد. یا احتمال وقوع یک زیان مالی است.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱ مقدمه
امروزه اطلاعات یک وسیله و ابزار راهبری مهم در تصمیم گیری محسوب می شود و بدون شک کیفیت تصمیمات نیز بستگی به صحت، دقت و به هنگام بودن اطلاعاتی دارد که در زمان تصمیم گیری در اختیار افراد قرار می گیرد. در بازار های مالی این اطلاعات می تواند به صورت نشانه ها، علائم، اخبار و پیش بینی های مختلف از داخل یا خارج شرکت انعکاس می یابد و در دسترس سهامداران قرار می گیرد و باعث ایجاد واکنش ها و در نتیجه تغییرانی در نوع و روش سرمایه گذاری می گردد. با توجه به رونق بازار سرمایه علی الخصوص بورس اوراق بهادار در رشد چشمگیر شاخص بورس اوراق بهادار در سالهای اخیر و عدم رونق بازار های مشابه جذابیت بازار فوق دو چندان شده است که در این تحقیق به بررسی رابطه بین بهنگام بودن اعلام سود و بازده سرمایه گذاری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پرداخته می شود.
سرمایه گذاری یک امر ضروری و حیاتی در جهت رشد و توسعه اقتصادی هر کشور است. برای اینکه وجوه لازم جهت این سرمایه گذاری فراهم آید، باید یکسری منابع برای تامین سرمایه وجود داشته باشد. بهترین منبع برای تامین سرمایه پس اندازهای مردم یک جامعه است. لذا باید یک مکانیزم قوی وجود داشته باشد که این پس اندازها را به سوی بخش های تولیدی سوق دهد و نیاز مالی این بخش ها را فراهم کند. بورس اوراق بهادار بهترین مکانی است که امکان استفاده از پس اندازها در بخش های تولید را فراهم می آورد. پس بورس از یک طرف پس اندازهای سرگردان را به سمت تولید سوق می دهد و از طرف دیگر احتیاجات مالی شرکت ها و موسسات را برآورده می کند. (شفیع زاده, ۱۳۷۶). سرمایه گذاری در اوراق بهاداری همچون سهام علاوه بر اینکه موجب سود آوری می گردد، مهیج نیز می باشد ولی با این حال ریسک زیادی را در بر دارد. به همین خاطر نیاز است تا فرد از علوم مربوطه آگاهی داشته و از مهارت لازم نیز برخوردار باشد تا بسان یک هنرمند به این نوع سرمایه گذاری اقدام نماید برای این که در چنین سرمایه گذاری هایی هم منطق نقش دارد و هم احساس فرد. سرمایه گذاران می کوشند منابع مالی خود را در جایی سرمایه گذاری نمایند که بیشترین بازده و کمترین ریسک را داشته باشد.
سود حسابداری یکی از اقلام مهم و اصلی صورتهای مالی است که در نوشتارهای مختلف به کاربرد های متفاوت آن اشاره دارد. معمولا سود به عنوان مبنایی برای محاسبه مالیات و عاملی برای تدوین سیاست های تقسیم سود، راهنمایی برای سرمایه گذاری و تصمیم گیری و پیش بینی به شمار می آید. (صالح شهابی، ۱۳۸۶، ص ۶)
معمولاً مهم ترین معیار ارزیابی عملکرد موسسات، در حال حاضر نرخ بازده سهام است. این معیار به تنهایی دارای محتوی اطلاعاتی برای سرمایه گذران بوده و برای ارزیابی عملکرد مورد استفاده قرار می گیرد. وقتی این معیار کاهش یابد زنگ خطری برای شرکت است و عملکرد شرکت را مناسب نشان نمی دهد. این معیار دارای محتوی اطلاعاتی زیادی می باشد، زیرا ارزیابی عملکرد برمبنای ارزش بازار، اطلاعات سرمایه گذران را به خوبی منعکس می کند. بازده در فرایند سرمایه گذران نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می کند و پاداشی برای سرمایه گذران محسوب می شود. بیشتر سرمایه گذاران بافعل و بالقوه در تجزیه وتحلیل مالی و پیش بینی، از آن استفاده می شود.
در این فصل ابتدا به بررسی مبانی نظری تحقیق و سپس به پیشینه تحقیقات انجام شده در زمینه مشابه با این تحقیق پرداخته می شود.
مبانی نظری
بخش اول : ۲-۲ بازده
۲-۲-۱ مفهوم بازده
نرخ بازدهی یک سرمایه گذاری مفهومی است که از نظر سرمایه گذاران مختلف معنای متفاوتی دارد. برخی از سرمایه گذاران در جستجوی بازده کوتاه مدت نقدی هستند و ارزش کمتری به بازدهی بلندمدت میدهند. چنین سرمایه گ
ذاران ممکن است سهام شرکتهایی را که سود سهام نقدی زیادی پرداخت میکنند، را خریداری کنند. برخی دیگر از سرمایه گذاران در درجه اول به رشد و توسعه اهمیت می دهند. این قبیل سرمایه گذاران در جستجوی شرکتهایی هستند که در بلندمدت درآمد بیشتری عاید آنها میکنند و در شرکتهایی سرمایه گذاری میکنند که بازده سهام یا ارزش ویژه آنها بسیار بالا باشد. فرانسیس[۱] معتقد است که سرمایه گذاری یک نوع واگذاری پول است که انتظار میرود پول اضافی به دنبال داشته باشد. مارکویتز عقیده دارد ممکن است تعریف مناسب بازده یک سرمایه گذاری با سرمایه گذاری دیگر فرق کند اما بازده در هر معنایی که باشد سرمایه گذاران بیشترین آن را ترجیح میدهند تا کمترین آن را. بازده به بیان ساده عبارت است از کل عایدی که یک سرمایه گذار در طول یک دوره سرمایه گذاری به دست می آورد. نرخ بازده، سرعت کاهش یا افزایش ثروت سرمایه گذار را به صورت درصدی از سرمایه گذاری اولیه نشان می دهد.
بازده یا پاداش سرمایه گذاری، شامل درآمد جاری (سود سالانه) و افزایش یا کاهش ارزش دارایی (منفعت یا ضرر سرمایه) است. بنابراین، معمولاً نرخ بازده نشان دهنده کل درآمد سالانه است و منفعت سرمایه بر حسب درصدی از مبلغ سرمایه گذاری بیان می گردد.
منظور از بازده سهام، مجموعه مزایایی است که در طول سال مالی به یک سهم تعلق می گیرد مجموعه این مزایا شامل موارد زیر است: مزایا شامل موارد زیر است:
افزایش قیمت سهم در آخر سال مالی نسبت به ابتدای سال مالی (تفاوت نرخ اول و آخر سال مالی سهام شرکت).
سود نقدی ناخالص هر سهم که این سود عبارت است از سود سهام پیشنهادی ناخالص پیشنهادی یا تصویب شده توسط مجمع عمومی صاحبان سهام.
مزایای حق تقدم که شامل مجموعه مزایایی است که در هنگام افزایش سرمایه به سهامداران سابق تعلق می گیرد.
مزایای سهام جایزه که معمولا شرکتها در زمان انقضای دوره پرداخت سود نقدی، به دلیل کمبود نقدینگی با حفظ منابع نقدی موجود، برای تامین سود متعلق به هر سهم، به جای پرداخت نقدی اقدام به دادن سهام جایزه یا سود سهمی می نماید و از این راه افزایش سرمایه می دهند که همان افزایش سرمایه از محل مطالبات سهامداران درآخرین روز مهلت پرداخت سود سهام است.
۲-۲-۲ نرخ بازده
اصطلاح نرخ بازده یا نرخ عایدی برای توصیف نرخ افزایش یا کاهش سرمایه گذاری در طول دوره نگهداری دارایی به کار می رود. (راعی, ۱۳۸۹)
نرخ بازده به طور ساده عبارتست از کل بازدهی که یک سرمایه گذار در طول دوره سرمایه گذاری یا دوره نگهداری بر روی سرمایه گذاری خود بدست می آورد. نرخ بازده، سرعت افزایش یا کاهش ثروت سرمایه گذار را نشان می دهد و به صورت درصدی از سرمایه گذاری اولیه نشان داده می شود. برای اندازه گیری نرخ بازده سرمایه گذاری، سود حاصل از سرمایه گذاری را بر مبلغ سرمایه تقسیم می کنند.
سود حاصل از سرمایه گذاری از دو بخش تشکیل می شود. (جهانخانی, ۱۳۷۶(
جریانات نقدی که از بابت سود سهام و یا بهره اوراق قرضه حاصل می شود.
منفعت (یا ضرر) سرمایه که از افزایش (یا کاهش) قیمت بازار اوراق بهادار در طی دوره سرمایه گذاری حاصل می شود.
حاصل جمع این دو منبع در آمد (یا ضرر) برابر با تغییر کل در ثروت سرمایه گذاری شده طی دوره سرمایه گذاری می باشد.
۲-۲-۳ نرخ بازده تحقق یافته و نرخ بازده مورد انتظار
بازده تحقّق یافته همان بازدهی است که در طول دوره کسب شده است و در واقع بازدهی است که به وقوع پیوسته باشد. بازده مورد انتظار، بازدهی تخمینی است که سرمایه گذاران انتظار دارند در دوره های مشخص آتی بدست آورند.
۲-۲-۴ نرخ بازده بدون ریسک[۲]
در بسیاری از کشورها، دولت ها برای تامین بخشی از منابع مالی مورد نیازشان اقدام به انتشار اوراق قرضه می کنند، این اوراق دارای سررسیدهای گوناگون، از چند روز تا چند سال است که مبلغ اسمی و نرخ بهره مشخصی دارند. بنابراین سرمایه گذاران، علاوه بر حق انتخاب دارایی های ریسک دار مانند سهام عادی میتوانند دارایی های بدون ریسکی مانند اوراق قرضه (در ایران اوراق مشارکت) و یا اوراق خزانه را خریداری نمایند. یک دارایی بدون ریسک عبارت است از یک دارایی با بازده مورد انتظار معین، به گونه ای که واریانس (ریسک) بازده صفر باشد. چون واریانس برابر صفر است بنابراین نرخ بازده بدون ریسک در هر دوره ای برابر با ارزش مورد انتظار خواهد بود. بعلاوه کوواریانس میان دارایی بدون ریسک و هر دارایی ریسک داری برابر صفر میباشد در نتیجه این همبستگی دارایی ها با دارایی های مخاطره آمیز برابر صفر می باشد.
۲-۲-۵ نرخ بازده سرمایه گذاری
نرخ بازده سرمایه گذاری، عمومی ترین مفهوم کلیدی است که معیار بسیاری از تصمیمات مهم اقتصادی و مالی می باشد. این نرخ با اهمیت ترین عاملی است که در ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری، ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها، ارزیابی کارایی مدیریت در بخش های اقتصادی یا خطوط تولیدی مورد استفاده قرار می گیرد.
برای اندازه گیری نرخ بازده سرمایه گذاری، عایدی حاصل از سرمایه گذاری را بر مبلغ اولیه سرمایه گذاری تقسیم می کنند.