در مطالعه حاضر حاضر هدف بررسی این است که آیا کمال گرایی، احساس تنهایی و حساسیت به اضطراب را می توان به عنوان عوامل اصلی علائم افسردگی ووسواس عمل کنند.
یک سری از مطالعات، احساس تنهایی و کمال گرایی را با همدیگر به عنوان عوامل پیش بینی کنندهی علائم افسردگی ووسواس را مقایسه نکرده اند، در مطالعه حاضر مقایسه احساس تنهایی، کمالگرایی و حساسیت به اضطراب و علائم افسردگی ووسواس مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با بررسی همزمانی این متغیرها، شناسایی متغیری که بیش از سایر متغیرها در پیش بینی علائم افسردگی ووسواس حائز اهمیت است، امکان پذیر خواهد بود.
در حقیقت تحقیق و بررسی متغیرها و نتایج حاصل از این پژوهش ها باعث توجه هر چه بیشتر متخصصان به متغیرهای فوق و نقش آنها در ایجاد و تداوم اختلالات وسواس و افسردگی در افراد مبتلا خواهد شد. و همچنین زمینه ساز پژوهش های دیگر در این راستا می شود. از این رو انجام پژوهش های در این رابطه عمری قطعی به نظر می رسد.
۱-۳- اهداف پژوهش
۱-۳-۱- هدف اصلی
هدف اصلی این پژوهش، بررسی و مقایسه کمال گرایی، احساس تنهایی و حساسیت به اضطراب در بیماران وسواسی و افسرده است.
۱-۳-۲- اهداف فرعی
مقایسه کمال گرایی بیماران افسرده و وسواسی
مقایسه حساسیت به اضطراب بیماران افسرده و وسواسی
مقایسه احساس تنهایی بیماران افسرده و وسواسی
۱-۴- فرضیه های پژوهش:
فرضیه ۱: بین حساسیت به اضطراب بیماران افسرده ووسواسی تفاوت وجود دارد.
فرضیه ۲: بین کمال گرایی بیماران افسرده ووسواسی تفاوت وجود دارد.
فرضیه ۳: بین احساس تنهایی بیماران افسرده و وسواسی تفاوت وجود دارد.
۱-۵- تعریف متغیرها:
۱-۵-۱- تعاریف مفهومی
اختلال وسواس فکری-عملی۱[۱۴]:
اختلال وسواس فکری-عملی شامل افکار وسواسی و مزاحم و یا اعمال وسواسی و تکراری است. افکار وسواسی موجب افزایش اضطراب و اعمال وسواسی اضطراب فرد را کاهش می دهد. شخص مبتلا به این اختلال معمولا به افراطی بودن و غیر منطقی بودن افکار و اعمال وسواسی خود واقف است. هم افکار وسواسی و هم اعمال وسواسی برای بیمار ناهمخوان شناخته می شوند. این اختلال می تواند ناتوان کننده باشد، چون افکار وسواسی وقت گیر بوده و به طور قابل ملاحظه ای در برنامه معمول فرد، عملکرد حرفه ای، فعالیتهای احتمالی معمول یا روابط، دوستان و اعضاء خانواده تداخل می نماید.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
سرانجام این اختلال ناشی از تاثیر مستقیم یک ماده با یک اختلال طبی نیست (پور افکاری، ۱۳۷۵).
افسردگی۱:[۱۵]
افسردگی رایجترین اختلال روانی است و اخیرا به شدت روبه افزایش است. تقریبا همه، حداقل به صورت خفیف احساس افسردگی کرده اند. احساس دمغ بودن، بی حوصلگی، غمگینی، ناامیدی، دلسردی و ناخشنودی، همگی از تجربیات رایج افسردگی هستند(سلیگمن و روز نهان۲[۱۶]،به نقل از سید محمدی،۱۳۸۰).
کمال گرایی۳[۱۷]:
کمال گرایی به منزله تمایل فرد به وضع معیارهای کامل و دست نیافتنی و تلاش برای تحقق آنها که با خود ارزشیابی های انتقادی از عملکرد شخصی همراه می باشد، تعریف شده است (فروست و همکاران، ۱۹۹۰).
تنهایی۴[۱۸]:
تنهایی به عنوان احساس فرد از نبود صمیمیت بین فردی تعریف شده است (هوجات و کرندال۵[۱۹]، ۱۹۸۹). همچنین (فروم ۱۹۵۹ ; به نقل از سید محمدی،۱۳۸۰ ) تنهایی را این گونه تعریف می کند؛ تجربه عواطف دردناک، ترس آور، عام و خطیری است که پیامدهای آسیب شناختی روانی گسترده ای دارد.
حساسیت به اضطراب۶[۲۰]:
حساسیت به اضطراب به ترس از علائم عصبی گفته می شود که در نتیجه داشتن باورهایی نسبت به پیامدهای فیزیکی، روانی یا اجتماعی ناگوار حاصل از علائم عصبی، پدیدار می شود (نیل۷[۲۱]و همکاران، ۲۰۰۷).
۱-۵-۲- تعاریف عملیاتی:
اختلال وسواس فکری-عملی:
در این پژوهش منظور از اختلال وسواس فکری-عملی فردیست که توسط روانشناس بر مبنای معیارهای DSM-IV-TR ، واجد ملاک های این بیماری شناخته شده است.
افسردگی:
در این پژوهش منظور از افسردگی فردیست که توسط روانشناس بر مبنای معیارهای DSM-IV-TR ، واجد ملاک های این بیماری شناخته شده است.
کمال گرایی:
در این پژوهش منظور از کمال گرایی نمره ای است که آزمودنی در مقیاس چند بعدی کمال گرایی ایرانی هویت وفلت۱[۲۲] کسب کرده است.
احساس تنهایی:
در این پژوهش منظور از احساس تنهایی میزان نمره ای است که آزمودنی در مقیاس تنهایی دانشگاه کالیفرنیا (UCLA) کسب کرده است.
حساسیت به اضطراب:
در این پژوهش منظور از حساسیت به اضطراب میزان نمره ای است که آزمودنی در مقیاس حساسیت به اضطراب پیرسون و رایس۲[۲۳]( ۱۹۸۷) کسب کرده است..
فصل دوم
پیشینه پژوهش
۲-۱- چارچوب نظری و پیشینه مطالعاتی:
۲-۱-۱- اختلال وسواس
مفهوم وسواس ، فکر «محاصره» و مفهوم «بی اختیاری» فکر اجبار را القا می کند و درک این مفاهیم بدون مرتبط ساختن آنها با «من» فرد که در بیان آزادانه فکر ، تجسم و عمل خویشتن، احساس محدودیت می کند ، امکان پذیر نیست؛ محدودیتی که فقط براساس و به وسیله فعالیت مرضی در هم شکسته می شود و آرامش موقت ، تنها از طریق تکرار به دست می آید
بیمار نسبت به اختلال خود هشیار است و آن را تحمیل شده و مرضی می پندارد ، یعنی در واقع ، اختلال را نمی پذیرد (آیسنک[۲۴] ، ۱۹۷۹ ؛ به نقل از دادستان ، ۱۳۷۶) .
بنابراین ، وسواس در واقع فکر ، کلمه یا تصویری است که به رغم اراده انسان ، به هشیاری وی هجوم می آورد ، سازمان روانی را تحت سیطره خود قرار می دهد و اضطراب گسترده ای را در فرد بر می انگیزد . اختلال وسواس فکری عملی کمیاب نیست . بین دو تا سه درصد بزرگسالان ، وسواسی فکری – عملی تشخیص داده شده اند . زنان احتمالاً آسیب پذیرتر از مردان هستند (رابینر[۲۵] ، ۱۹۸۴ به نقل از سلیگمن و روزنهان[۲۶] ، ۱۹۹۵).
گرچه ممکن است چندین نوع وسواس همزمان با یکدیگر در یک شخص مشاهده شود اما متخصصان بالینی ، متمایز کردن انواع وسواس ها را مفید دانسته اند (دادستان ، ۱۳۷۶):
۲-۱-۲- تصویرهای وسواسی
گاهی ذهن را به گونه ای تسخیر می کنند که گویی تصویری بر آن حک شده است . مثلاً مادری می تواند مدام تصویر به خون آلوده فرزندش را ببیند یا فردی ممکن ایت بدون وقفه صحنه های منع شده جنسی را تصویر سازی کند .
۲-۱-۳- افکار وسواسی
مثلاً فکر وجود میکروب در همه جا و ترس از سرایت بیماری موجب می شود تا فرد از دست زدن به همه چیز اجتناب کند.