منطقه ۱۰

۲۷۶,۳۹۰

۲۸۸,۰۰۴

۳۰۰,۰۵۸

منطقه ۱۱

۱۹۶,۸۵۱

۲۰۱,۳۷۱

۲۰۵,۹۵۱

منطقه ۱۲

۶۴,۲۷۱

۶۸,۱۵۵

۷۲,۰۲۲

منطقه ثامن

۱۹,۷۹۵

۱۸,۲۵۵

۱۶,۸۲۵

مجموع

۲,۸۵۶,۶۹۱

۲,۹۰۶,۷۸۲

۲,۹۵۷,۷۵۱

بر اساس پژوهش‌های آماری مدیریت آمار و تحلیل اطلاعات معاونت برنامه ریزی و توسعه شهرداری شهر مشهد، جمعیت آن برای سال ۱۳۹۳، ۲,۹۵۷,۷۵۱ نفر برآورد شده است(شهرداری مشهد، معاونت برنامه‌ریزی و توسعه، مدیریت آمار و تحلیل اطلاعات، ۱۳۹۲) که آمار تفصیلی هر منطقه شهر نیز برآورد شده است که در پیوست (ب) ارائه شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

سفرهای تک انگیزه ای با انگیزه زیارت در طول سالیان اخیر به سفرهای چند انگیزه‌ای با اولویت زیارت به مشهد بدل گشته است و حدود ۸۴ درصد سفرهای به مشهد را در برمی گیرد. تعداد زائران و گردشگران داخلی شهر مشهد در سال ۱۳۹۰ به حدود بیست میلیون و نهصد هزار نفر رسیده است که طبق پژوهشی که سقایی و نوبخت انجام داده‌اند، پیش بینی کرده‌اند که تعداد آن به حدود بیست و هشت میلیون نفر در سال ۱۳۹۵ می‌رسد. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق، اوج‌های سفر زائران و گردشگران داخلی نیز طبق پیش بینی از همان پیک‌های سفر حال حاضر در فروردین و ماه‌های تابستان تابعیت می‌کند(سقایی و جوانبخت، ۱۳۹۲).
ساختار گردشگری مذهبی – فرهنگی شهر مشهد ریشه در اعتقادات و باورهای مذهبی – فرهنگی مردم دارد و کارکردهای آن به صورت عام‌المنفعه، مشارکت داوطلبانه و خیرخواهانه، مردم و دسته‌ه ای مختلف مذهبی را به خود جلب کرده است. این نوع گردشگری فراتر از وابستگی به اوقات فراغت، به ایام خاص مذهبی نیز وابسته بوده و حوزه نفوذش از مرزهای جغرافیایی کشور فراتر می‌رود(مومنی، صرافی و خوزانی، ۱۳۸۷).
همانطور که اشاره شد، انتخاب شهر مشهد برای این پژوهش، با درنظر گرفتن موضوعاتی از قبیل کلان‌شهر بودن آن، مذهبی بودن آن، کارکرد گردشگری و به خصوص گردشگری مذهبی شهر صورت گرفته است. مشخص شدن نقایص گردشگری شهر مشهد، به عنوان جامعه‌ای که می‌تواند نمونه موفق گردشگری و الگویی در مسیر توسعه گردشگری باشد، نیاز مبرمی به بررسی تعامل جامعه میزبان و گردشگران، نتایج و اثرات گردشگری در این ناحیه و ادراک جامعه از این اثرات و واکنش آن‌ها به این اثرات و در نهایت عوامل مؤثر بر ادراک آنان از این اثرات، بخصوص تأثیر دینداری بر ادراکشان از اثرات فرهنگی اجتماعی گردشگری، دارد.
۷-۲- پیشینه پژوهش
با نگاهی به تحقیقات انجام گرفته در زمینه ارتباط بین گردشگری و اسلام، این موضوع مشخص می‌گردد که تحقیقات انجام گرفته در داخل ایران با محوریت موضوعاتی از قبیل تبیین جایگاه گردشگری در اسلام(کلانتری، ۱۳۷۶؛ همایون، ۱۳۷۸) و رویکردهای آن(شفقی، حسنوند و مصلحی، ۱۳۹۱)، تبیین مسائل مربوط به گردشگران غیر مسلمان در یک کشور اسلامی(نجفی، ۱۳۷۶) و برآوردن نیازهای آنان(حسینی، ۱۳۷۶) انجام گرفته است. در زمینه پژوهش‌های خارجی نیز، پژوهشگران عمدتاً تمایل به تمرکز بر روی تعدادی از نگرانی‌های نظری و عملی از جمله برنامه ریزی‌های زیارت یا گردشگری مذهبی (هیترک^[۶۳]، ۱۹۹۰)، مدیریت و تفسیر مکان‌های مقدس (مورث^[۶۴]، ۲۰۰۷)، پیامدهای گردشگری بر روی مکان‌های مذهبی، اثرات اقتصادی ناشی از گردشگری مذهبی، انگیزه و الگوهای سفر گردشگران مذهبی و مراسم مذهبی دارند. به طور خاص، در برخی از مطالعات نیز نیازهای گردشگران مذهبی در صنعت هتلداری (دوگان^[۶۵]، ۱۹۹۴) پرداخته شده است. گرچه تحقیقاتی در زمینه ادراک جامعه میزبان از تأثیرات اجتماعی فرهنگی گردشگری در ایران(ملکی، ۱۳۹۰؛ تقدیسی و دیگران، ۱۳۹۱؛ ریسینگر و ترنر، ۱۳۹۲) و خارج از ایران (آندرک و همکارن^[۶۶]، ۲۰۰۵) صورت گرفته که در این پژوهش­ها سعی شده است به یک جمع بندی از اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری در جامعه برسند و عوامل موثر شناسایی شده ­اند، لیکن حتی در زمینه ادراکات جامعه میزبان از گردشگری در پژوهشی مروری که شارپلی در سال ۲۰۱۴ با عنوان «ادراکات میزبان از گردشگری: مروری بر پژوهش‌ها» ارائه می‌کند، بیان داشته است که با وجود حجم قابل توجه و دامنه فزاینده ای از تحقیقات، میزان افزایش فهم ادراک ساکنان از گردشگری، همچنان نامشخص است. وی پس از دسته بندی محورهای مورد مطالعه در پژوهش‌های صورت گرفته، بیان می‌کند که با وجود اینکه در محافل دانشگاهی به اثرات اجتماعی گردشگری به طور کلی و به درک درستی از ادراک جوامع میزبان از گردشگری و اثرات آن به طور خاص پرداخت شده است، لیکن هنوز این تحقیقات به دانش درستی از ادراک میزبان از گردشگری نائل نشده است. در زمینه تحقیقات مشترک، نتایج پژوهشی بر اهمیت دینداری در درک رضایت و رفتار گردشگر مسلمان تأکید کرده است (اید، ۲۰۱۵) به طوری که در این پژوهش به بررسی ادراک افراد از ویژگی­های فیزیکی و ویژگی­های غیر فیزیکی اسلامی سفر پرداخته شده است و نتایج پژوهشی دیگر نیز در این زمینه (کیریلوا، ۲۰۱۴) نشان داده است که مذهب در تفسیر از مهمان نوازی و رفتار مهمان نواز عاملی مؤثر است.
در نهایت با مروری بر تحقیقات بیان شده، می‌توان بیان کرد که تا کنون تلاشی کمی برای بررسی تأثیر دینداری به طور کلی و یا به طور خاص دینداری اسلامی، بر درک تأثیرات اجتماعی و فرهنگی گردشگری توسط جامعه میزبان، صورت گرفته است.
فصل سوم: روش تحقیق
مقدمه
در این فصل مباحث مربوط به روش‌شناسی تحقیق به‌منظور آزمون فرضیه‌ها بیان گردیده است. در این فصل ضمن تعریف جامعه آماری به بیان نمونه آماری و چگونگی روش نمونه‌گیری، تعیین حجم نمونه تحقیق و گردآوری داده‌ها و نحوه تنظیم و توزیع پرسشنامه پرداخته ‌شده است. چگونگی تعیین اعتبار و روایی، ابزار اندازه‌گیری و روش‌های تجزیه‌وتحلیل اطلاعات، از موارد دیگری است که در این فصل بیان می‌گردد.
۱-۳-روش تحقیق
این پژوهش به دنبال بررسی رابطه دینداری و ادراک افراد بومی منطقه از اثرات اجتماعی فرهنگی گردشگری می‌باشد تا با ارزیابی نتایج به دست آمده و ارائه پیشنهادهای لازم، بستر مناسب‌تری برای توسعه گردشگری در تعامل با دین ایجاد کند، لذا به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی است؛ وقتی پژوهش به قصد کاربرد نتایج یافته‌هایش برای حل مساله خاص متداول درون سازمان انجام می‌شود چنین پژوهشی پژوهش کاربردی نامیده می‌شود(دانایی فرد، الوانی و آذر، ۱۳۹۰).
از نوع تحقیقات مقطعی و از نظر روش گردآوری داده‌ها، پیمایشی توصیفی – همبستگی خواهد بود، زیرا وضع موجود را مطالعه و ارتباط بین متغیرها را از طریق مراجعه به جامعه میزبان بررسی می‌کند. از لحاظ ماهیت داده‌ها در گروه تحقیقات کیفی که با بهره گرفتن از طیف لیکرت کمّی شده، جای می‌گیرد.
با توجه به اینکه این پژوهش به دنبال پیش بینی تغییرات نگرش افراد جامعه میزبان نسبت به اثرات فرهنگی و اجتماعی حاصل از توسعه گردشگری است، از روش رگرسیون که از تحقیقات همبستگی می‌باشد استفاده شده است؛ در مطالعات همبستگی دو متغیری، هدف بررسی رابط دوبه‌دو متغیرهای موجود در تحقیق است. در تحلیل رگرسیون هدف پیش‌بینی تغییرات یک یا چند متغیر وابسته (ملاک) با توجه به تغییرات متغیرهای مستقل (پیش‌بینی) است. در بعضی از بررسی‌ها از مجموعه همبستگی‌های دو متغیری، متغیرهای مورد بررسی در جدولی به نام ماتریس همبستگی یا کوواریانس استفاده می‌شود. (سرمد، بازرگان و حجازی، ۱۳۸۷).
۲-۳-متغیرهای تحقیق
متغیر به ویژگی، صفت یا عاملی اطلاق می‌شود که بین افراد جامعه مشترک می‌باشد و می‌تواند مقادیر و ارزش‌های متفاوتی داشته باشد. متغیرها انواع گوناگونی دارند و بر اساس مبانی مختلف طبقه‌بندی می‌شوند. متغیرها بر اساس رابطه به سه گروه متغیر مستقل، متغیر وابسته و متغیرهای میانجی تقسیم می‌شوند. متغیرهای مستقل نقش علت را بر عهده دارند و بر متغیرهای دیگر تأثیر می‌گذارند و معمولاً تشخیص تأثیر متغیر مستقل و تأثیر آن از اهداف عمده تحقیق محسوب می‌شود. متغیرهای تابع یا وابسته، تابع متغیر مستقل هستند یا در واقع معلول آن به حساب می‌آیند. متغیرهای میانجی یا واسطه متغیرهایی هستند که گاهی به عنوان رابط متغیر مستقل قرار می‌گیرند(حافظ نیا، ۱۳۸۲).
در این تحقیق نوع متغیرها به صورت زیر می‌باشد:
دینداری متغیر مستقل است.