- زنان، کودکان و مهاجران از طبقات حمایت‌های شغلی در میان گروه‌های دیگر کارگران برخوردارند
- اغلب کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی کوچک فاقد شرایط مطلوب هستند و کارگران در این اماکن از کلیه حمایت‌های شغلی محروم اند.
متأسفانه اطلاعات و دانش ناکافی جامعه بین‌المللی و به ویژه جوامع در حال توسعه در زمینه ایمنی و بهداشت کار و نیز حوادث و بیماری‌های شغلی سبب می‌شود تا در اغلب موارد مسائل مربوط به بهداشت و ایمنی کار و ملاحظات محیطی نادیده گرفته شود.
برنامه کار ایمن در واکنش به موضوع حق داشتن کار شایسته و ایمن طراحی شده است حاصل این آرمان ، سبب بهبود و ارتقای حمایت شغلی برای همه کارگران خواهد شد .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
اهداف اصلی برنامه کار ایمن عبارتند از :
- آگاه‌سازی جهانی نسبت به ابعاد و نتایج حوادث ، صدمات و بیماری‌های شغلی
- ارتقای هدف بنیادی حمایت از تمام کارگران بر طبق معیارهای بین‌المللی کار
- افزایش ظرفیت دول عضو به منظور طراحی و اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های مؤثر پیشگیرانه و حمایتی.
در واقع برنامه کار ایمن ، برای افزایش آگاهی و دانش بین‌المللی جهت ارتقا و حمایت از برنامه‌های ایمنی کار در سطح ملی توسط سازمان بین‌المللی کار ایجاد شده است .
موارد و حوزه‌هایی را که تحت شمول برنامه کارایمن قرار می‌گیرندبه شرح زیر می‌باشند :
-اطلاعات مربوط به حوادث و بیماری‌ها
-مشاغل خطرناک
-ایمنی در مورد مواد و ترکیبات شیمیایی
-بهداشت حرفه‌ای و بیماری‌های شغلی
- تندرستی کارگران،شامل مواردی همچون مصرف مواد مخدر، الکل و دخانیات و نیز فشارهای روانی و خشونت در محل کار
- حفاظت در برابر تشعشع ( پرتوهای یون ساز)
- بازرسی کار .
تمام موارد فوق از نظر گردانندگان سازمان بین‌المللی کار دارای اهمیت یکسان هستند ولی توجه اصلی در این برنامه بر ” مشاغل خطرناک[۸۳]“متمرکز شده است.
به‌طورکلی می‌توان گفت که سازمان بین‌المللی کار و برنامه کارایمن، در زمینه ایمنی و بهداشت شغل دو شیوه را دنبال می‌کنند[۸۴]. نخست آن که ، روابط و مشارکت تشکیل‌دهندگان سازمان بین‌المللی کار ، سازمان‌های غیر دولتی و گروه‌های حقوق بشر و دولت‌ها را در انجام اقدامات حمایتی تقویت می‌کنند و دیگر آنکه فعالیت‌های ملی را در برنامه‌ای متشکل از مشارکت‌های فنی مورد حمایت قرار می‌دهند .
سازمان بین‌المللی کار، مقاوله نامه‌های متعددی را در زمینه بهداشت و سلامتی شغلی به تصویب رسانده است این مقاوله نامه‌ها که توسط توصیه نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و یا رهنمودهایی تکمیل می‌شود را می‌توان در چهار موضوع به شرح زیر دسته‌بندی کرد:
-خط‌مشی‌هایی برای عمل، شامل مقاوله نامه ۱۵۵( ایمنی ، بهداشت شغلی و محیط کار) مصوبه سال ۱۹۸۱ ومقاوله نامه ۱۶۱( خدمات بهداشت کار ) مصوبه سال ۱۹۸۵
-حفاظت در شاخه‌های مشخص از فعالیت‌های اقتصادی شامل مقاوله نامه ۱۶۷ ( ایمنی و بهداشت در ساختمان)مصوب سال ۱۹۸۸ و مقاوله نامه ۱۷۶ ( ایمنی و بهداشت در معادن) مصوب سال ۱۹۹۵
- حفاظت در برابر خطرات خاص شامل مقاوله نامه ۱۷۰ (مواد شیمیایی) مصوب سال ۱۹۹۰، مقاوله نامه ۱۷۴ (پیشگیری از حوادث بزرگ صنعتی ) مصوب سال ۱۹۹۳ و مقاوله نامه ۱۱۵ر ( حفاظت در برابر پرتوهای یون ساز)مصوب سال ۱۹۶۰
-بازرسی کار شامل مقاوله نامه ۸۱ ( بازرسی کار در بخش صنعت و معدن) مصوب سال ۱۹۴۷و مقاوله نامه ۱۲۹ ( بازرسی کار در بخش کشاورزی ) مصوب سال ۱۹۶۹. [۸۵]
شایان ذکر است که در نود و پنجمین نشست کنفرانس بین‌المللی کار در ژوئن سال ۲۰۰۶ مقاوله نامه جدیدی به همراه توصیه نامه مکمل آن در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی به تصویب نمایندگان حاضر در جلسه رسیده است. همچنین سازمان بین‌المللی کار ، روز ۲۸ آوریل را به عنوان روز جهانی ایمنی و بهداشت در کار، نام‌گذاری کرده است .
از دیگر اقدامات سازمان بین‌المللی کار در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی می‌توان به دو مورد مهم دیگر اشاره نمود .مورد نخست، تأسیس مرکز بین‌المللی اطلاعات بهداشت و ایمنی شغلی CISدر سال ۱۹۵۹ و دیگری ایجاد « نظام بین‌المللی اعلام خطر در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی»[۸۶] در سال ۱۹۷۸ است .مرکزCIS که در بخش‌های پیشین مورد بررسی قرار گرفته است ، در اقصی نقاط گیتی به ویژه قاره‌های آسیا و آفریقا ، در زمینه بهبود ظرفیت‌های دول عضو در ارتباط با جمع آوری و انتشار اطلاعات و برگزاری دوره‌های آموزشی ، به مشارکت می‌پردازد .این مرکز دارای مراکز و پایگاه‌های اطلاعاتی در مورد بهداشت و ایمنی شغلی می‌باشد و همچنین مرکز مذکور ، در زمینه‌های مرتبط با ایمنی و بهداشت کار، بولتن و دائرهالمعارف منتشر می‌کند. دائرهالمعارف ایمنی و بهداشت این مرکز به عنوان یک مرجع جهانی ، درهمه ی جنبه‌های ایمنی و بهداشت در کار مورد استفاده محققان و پژوهشگران قرار می‌گیرد .
اما نظام بین‌المللی اعلام خطر در زمینه ی ایمنی و بهداشت شغلی که عملاً از سال ۱۹۸۲ و پس از چندین سال مذاکره و گفت و گو میان چند کشور فعالیت خود را آغاز کرد به منظور انتشار اطلاعات فنی و علمی درباره ی خطرات شغلی و نیز روش‌های نوین برای مقابله با آن‌ها ایجاد کند شد. [۸۷] نحوه فعالیت این نظام به این شکل است که پس از آن که خطرات شغلی جدیدی همانند تأثیر برخی مواد شیمیایی بر بدن انسان کشف شود ویا حتی بروز چنین خطراتی در موردی خاص محتمل باشد سازمان بین‌المللی کار، کشورهای عضو را برای ارزیابی این امر و اتخاذ تدابیر لازمه آگاه می‌سازد.بنابراین نظام فوق به عنوان مکمل فعالیت‌ها و اقدامات مرکزCIS شناخته می‌شود .
بند ج: برنامه ی شرایط کار و اشتغال
اداره ی حمایت از کار که یکی از دوایر بخش حمایت اجتماعی سازمان بین‌المللی کار است چندین برنامه مهم را رهبری و هدایت می‌کند .
برنامه کار ایمن ( پیش‌ازاین مورد بررسی قرار گرفت ) و برنامه شرایط کار و اشتغال ( TRAVAIL) که در این بخش به آن پرداخته می‌شود از آن جمله‌اند .
شرایط کار همان‌طور که از عنوان آن پیداست، مجموعه ای از عوامل اداری، اجتماعی و فیزیکی است که محیط شغلی کارگر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
برخی از این شرایط عبارتند از : مدت کار، تعطیلات هفتگی، مرخصیها، اضافه‌کاری و مقررات کار. [۸۸]
به‌طور کلی بهبود شرایط کار، به عنوان یکی از اهداف اصلی سازمان بین‌المللی کارشناخته می‌شود و در اغلب اسناد و مصوبات این سازمان مورد تأکید قرار گرفته است .از مهم‌ترین اقدامات سازمان طرح‌ریزی«برنامه ی بهبود شرایط کار و محیط آن »بوده است.این برنامه که ( PIACT) نام داشت از ماه می سال ۱۹۷۶و در پاسخ به درخواست‌های کنفرانس بین‌المللی کار، کار خود را آغاز کرد، هدف از اجرای برنامه مذکور، تشویق دول عضو به منظورتعیین اهداف مشخص در جهت بهبود شرایط کار و محیط آن و نیز تجهیز و ارائه کمک‌های ضروری به دولت‌ها، کارفرمایان و کارگران و مؤسسات آموزشی و پژوهشی برای تهیه و اجرای طرح‌های خود در زمینه‌های مربوطه می‌باشد[۸۹]
همچنین سازمان بین‌المللی کار در سال‌های گذشته در نمودار سازمانی خود ، بخشی را با عنوان « شعبه ی شرایط کار »[۹۰] به منظور هدایت و رهبری تحقیقات، آموزش و همکاری‌های فنی و حمایت از آن‌ها برای کمک به دولت‌ها و سازمان‌های کارگری و کارفرمایی ایجاد کرده است . [۹۱]
عمده اقدامات و فعالیت‌های سازمان در زمینه شرایط کار بر چهار موضوع زیر متمرکز شده است :
۱.حمایت از حق مادری- بسیاری از مصوبات سازمان بین‌المللی کار به ویژه مقاوله نامه‌های شماره ۳، ۱۰۳و۱۸۳ در خصوص حمایت از حق مادری و زنان باردار می‌باشد. کنفرانس بین‌المللی کار در سال ۱۹۹۹ اعلام کرد که زمان آن رسیده است تا استانداردهای جدید در زمینه حمایت از حق مادری تدوین و تصویب شود . به همین منظور کنفرانس بین‌المللی کار در هشتاد و هشتمین نشست خود در سال ۲۰۰۰ مقاوله نامه شماره ۱۸۳ با عنوان « حمایت از حق مادری» را به تصویب رساند.
۲. خشونت در کار - از مسائلی است که امروزه تبدیل به یک معضل جهانی شده. یکی از اقدامات سازمان بین‌المللی کار ، تحقیق و بررسی در این ارتباط است صدور دستورالعمل این سازمان در خصوص حفاظت از اطلاعات شخصی کارگران و تصویب مقاوله نامه ۱۵۶ و توصیه نامه ۱۶۵ در زمینه کارگردان مسئول خانواده ، از جمله اقدامات و راهکارهای سازمان در جهت جلوگیری از سوءاستفاده کارفرمایان از اطلاعات شخصی کارگران و ایجاد شرایط شغلی مطلوب بوده است.
۳. تغییر در جنبه‌های مختلف کار - سازمان بین‌المللی کار، زمینه‌هایی همچون تنظیم اوقات کار، سازماندهی کار، اشتغال و الگوهای کاری( شامل تأثیرات جهانی‌سازی ) و پیشرفت‌های فناوری و آثار مثبت و منفی تغییر در هر کدام از آن‌ها را قرار می‌دهد .
۴. پیشرفت کار در شرکت‌ها و کارگاه‌های کوچک - تجربیات سازمان بین‌المللی کار نشانگر آن است که فعالیت‌های کم‌هزینه، کارامد و ساده می‌تواند در عین بهبود بخشیدن شرایط کار، منجر به افزایش بهره‌وری شود. سازمان بین‌المللی کار با بهره گرفتن از یک روش آموزشی با عنوان « قدرت تولید بیشتر و مکان بهتر برای کار» که معمولاً برای اشاره به آن از کلمه ی WISE به معنی « پیشرفت‌های کاری در کارگاه‌های کوچک»[۹۲] استفاده می‌شود، دفترچه‌های راهنمایی را در اختیار کارفرمایان و مربیان گذاشته است.
این سازمان از سال ۲۰۰۳ طرح جدیدی را با عنوان « برنامه شرایط کار و اشتغال » یا TRAVIL به مرحله اجرا درآورد. این برنامه، ضمن بسط و گسترش عذاب‌های تجزیه و تحلیل تطبیق و همکاری‌های فنی با هدف مساعدت و تشویق تشکیل دهندگان سازمان بین‌المللی کار به منظور بهبود شرایط اشتغال کارگران از جنبه‌های مختلف ایجاد شده است. از آن گذشته برنامه مذکور با در نظر گرفتن کنش و واکنش میان عوامل تأثیرگذار بر حمایت از کارگران، در راستای سیاست گذاری مطلوب اقتصادی و اجتماعی به کشورهای مختلف، یاری می‌رساند. همچنین برنامه TRAVILبه تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری‌شده توسط دفتر بین‌المللی کار و سیاست‌های اجرا شده در کشورهای عضو می‌پردازد .
این برنامه سازوکارهایی را در جهت همکاری‌های فنی در موضوعاتی همچون زمان کار و سازماندهی کار، مزد و درآمد ، کار و خانواده، حمایت از حق مادری، شرایط کار، اذیت و آزار، فشار روانی و خشونت و شرایط ویژه ی اشتغال پیش‌بینی کرده است.از مهم‌ترین طرح‌هایی که در چارچوب برنامه مذکور به اجرا درآمده اند و یا در حال اجرا هستند می‌توان به سه طرح اشاره نمود:
- بهبود شرایط کار در بخش مونتاژ کشور هائیتی
- پیشرفت‌های کار در کارگاه‌های کوچک(WISE)
- شرایط کار و اشتغال در آینده کشورهای عضو اتحادیه ی اروپا .
بند د: برنامه ی ایدز و دنیای کار [۹۳]
حداقل ۲۳ میلیون کارگر ۱۵ الی ۴۹ ساله در سطح جهان، به ویروس ایدز آلوده شده‌اند بیماری ایدز به عنوان تهدیدی جدی برای جوامع مختلف شناخته شده است. درواقع بیماری ایدز تلاش‌های مردان و زنان کارگر برای دستیابی به کار شایسته و مولد را با شکست مواجه می‌سازد. زیرا از قدرت نیروی کار می‌کاهد که در نتیجه ی آن قابلیت دوام و بقای یک کارگاه و مؤسسه دچار نقصان می‌شود. این اپیدمی با حمله به اقشار آسیب‌پذیر جامعه مانند زنان و کودکان، مسائلی از قبیل حمایت اجتماعی ناکافی، نابرابری جنسی و کار کودکان را تشدید کرده و فزونی می‌بخشد.
بنابراین بیماری مهلک ایدز از یک طرف کارگران و خانواده‌هایشان و از طرف دیگر، کارگاه هاو کارخانجات و جوامع وابسته به آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سازمان بین‌المللی کار از دو طریق زیر در برابر این بیماری واکنش نشان می‌دهند :
- از طریق تنظیم و تصویب معیارهای بین‌المللی کار
- از طریق اتخاذ رویکردی مشارکتی بر اساس سه‌جانبه گرایی وگفتگوی اجتماعی و با مشارکت تصمیم‌گیرندگانی که خواهان پیوستن به پیکار علیه ایدز هستند .
در حال حاضر مقاوله نامه یا توصیه نامه ای که مفاد آن به طور اختصاصی موضوع بیماری ایدز را مورد بحث قرار داده باشد از سوی سازمان بین‌المللی کار تصویب نشده است، البته در نشست مارس سال ۲۰۰۷ هیئت مدیره سازمان، تصمیم گرفته شد تا موضوع بیماری ایدز در اجلاس‌های بعدی دستور کار کنفرانس بین‌المللی کار قرار گیرد . انتظار می‌رود تا بحث در مورد این موضوع منجر به تصویب یک سند مستقل در این ارتباط شود. با تصویب این سند، رهنمودها و راهکارهایی در اختیار دولت‌ها و سازمان‌های کارگری و کارفرمایی قرار می‌گیرد و زیربنایی برای انجام اقدامات کمکی وتشویقی سازمان بین‌المللی کار ایجاد می‌شود .
اما اسناد دیگری نیز در زمینه‌هایی که غیرمستقیم با بیماری ایدز و پیشگیری از آن در ارتباط هستند، به تصویب سازمان بین‌المللی کار رسیده است . این اسناد عبارتند از : [۹۴]
- دستورالعمل در خصوص بیماری ایدز و دنیای کار، مصوب سال ۲۰۰۱
- اعلامیه‌ی اصول و حقوق بنیادین کار، مصوب سال ۱۹۹۸
- مقاوله نامه شماره ۱۱۱ در مورد تبعیض در اشتغال و حرفه، مصوب سال ۱۹۵۸
- مقاوله نامه شماره ۱۵۸ در مورد خاتمه اشتغال، مصوب سال ۱۹۸۲
- مقاوله نامه شماره ۱۵۹ در مورد توان‌بخشی حرفه و اشتغال افراد ناتوان، مصوب سال ۱۹۸۳
- مقاوله نامه شماره ۹۸ در مورد حق تشکل و مذاکره جمعی، مصوب سال ۱۹۴۹
- مقاوله نامه شماره ۱۵۴ در مورد گسترش مذاکره دسته‌جمعی، مصوب سال ۱۹۸۱
