تصمیم گیری خرید

با توجه به جدول ۴-۳ ملاحظه می­ شود بیشترین همبستگی بین متغیر تصمیم ­گیری خرید و مسئولیت­اجتماعی و کمترین همبستگی بین متغیر تصمیم ­گیری خرید و ترفیع است. این بدان معنی است که از نظر وجود رابطه، شدیدترین ارتباط بین تصمیم ­گیری خرید و مسئولیت­اجتماعی وجود دارد و به عبارتی این دو باهم در ارتباط بالایی قرار دارند. لازم به ذکر است که همه ضرایب همبستگی محاسبه شده در سطح اطمینان ۹۹ درصد، در سطح معنی داری ۰۰۰/۰ مورد تایید قرار می­گیرند.
۴-۴-۲ برآورد و آزمون مدل­های اندازه ­گیری
یک مدل اندازه ­گیری، جزئی از مدل معادله ساختاری است که نحوه سنجش یک متغیر پنهان را با بهره گرفتن از دو یا تعداد بیشتری متغیر مشاهده شده تعریف می­ کند. همچنین می­توان گفت که در مدل اندازه ­گیری مشخص می­ شود که مجموعه متغیرهای مشاهده شده برای یک متغیر پنهان تا چه حد تحت تاثیر متغیر پنهان مورد نظر و تا چه حد تحت تاثیر متغیر خطا(همه عوامل موثر غیر از پنهان موردنظر) هستند. وزن هریک از معرف­ها در تعریف متغیر پنهان پس از ورود داده ­ها و برآورد پارامترها مشخص خواهد شد. در مجموع هرچه واریانس مشترک یک متغیر پنهان با یک متغیر مشاهده شده بیشتر باشد، وزن آن متغیر مشاهده شده در تعریف متغیر پنهان بیشتر خواهد شد. به این ترتیب می­توان گفت به ازای هر متغیر دارای یک مدل اندازه ­گیری هستیم(قاسمی، ۱۳۸۹). با توجه به مدل مورد نظر در این پژوهش دارای سه مدل اندازه ­گیری هستیم.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به این دلیل که در مرحله اول مایلیم به این پرسش پاسخ دهیم که آیا هریک از مدل­های اندازه ­گیری تدوین شده برای سازه­ها حائز حداقل معیارهای علمی تعریف شده هستند یا خیر، لازم است تا هریک از مدل­های اندازه ­گیری را جداگانه مورد تحلیل قرار دهیم. بر مبنای اتخاذ چنین روشی در واقع سه مدل به طور مجزا برآورد و آزمون شدند.
۴-۴-۲-۱ سنجش مدل اندازه ­گیری مسئولیت­اجتماعی شرکت
در چارچوب این تحقیق، مسئولیت­اجتماعی شرکت متغیری مستقل می­باشد. به منظور اندازه ­گیری میزان مسئولیت­اجتماعی شرکت از سه عامل مسئولیت­تجاری، مسئولیت­اخلاقی و مسئولیت در جامعه استفاده شد. بر این اساس به منظور سنجش مسئولیت­اجتماعی شرکت، ۱۸ سوال در مقیاس لیکرت با پنج گزینه (۱=کاملا مخالف تا ۵=کاکلا موافق) طراحی گردید. نتایج تحلیل عاملی انجام شده برای تعیین صحت مدل سنجش پیشنهادی دارای شاخص­ های متعددی می­باشد. نتایج حاصل از سنجش مدل اندازه ­گیری متغیر پنهان مسئولیت­اجتماعی شرکت در شکل­ ۴-۱ نشان داده­ شده است.
شکل۴-۱ مدل اندازه ­گیری مسئولیت­اجتماعی شرکت در حالت تخمین غیراستاندارد
با توجه به روابط نشان داده شده، برای تعیین میزان تناسب مدل اندازه ­گیری مسئولیت­اجتماعی شرکت، آماره کای­اسکوئر و سایر معیارهای مناسب بودن برازش مدل مورد بررسی قرار گرفتند که نتیج مربوطه در جدول۴-۴ نشان داده شده ­اند.
جدول ۴-۴ شاخص­ های برازندگی مدل اندازه ­گیری متغیر مسئولیت­اجتماعی شرکت

NNFI

NFI

AGFI

GFI

RMSEA

X²/df

DF

X²

۰٫۹۲

۰٫۹۱

۰٫۷۵

۰٫۸۱

۰٫۱۰۶

۳٫۲۴

۱۳۲

۴۲۸٫۱۴

براساس نتایج تخمین غیراستاندارد مدل آشکار می­ شود که مدل اندازه ­گیری متغیر پنهان مسئولیت­اجتماعی شرکت مدل مناسبی است، چراکه نسبت کای­دو بر درجه آزادی نزدیک به بازه ۲ و ۳ قرار دارد که مقداری قابل قبول است. سایر شاخص­ های استفاده شده نیز تناسب مدل را نشان می­ دهند، یه این ترتیب که مقدار RMSEA مدل برابر با ۰٫۱۰۶ و مقدار مناسبی است. مقدار GFI و AGFI نیز به ترتیب ۸۱ درصد و ۷۵ درصد می­باشند و همچنین دو شاخص NNFI و NFI که هردو بالای ۹۰ درصد هستند که همه مقادیر مطلوبی می­باشند.
شکل۴-۲ مدل اندازه ­گیری مسئولیت­اجتماعی در حالت تخمین استاندارد
به منظور مقایسه بین متغیرهای مشاهده­گر مربوط به سه متغیر مکنون مسئولیت­تجاری(CR)، مسئولیت­اخلاقی(ER) و مسئولیت در جامعه(SR) موجود در مدل اندازه ­گیری مربوطه، تخمین مدل به صورت استاندارد ارائه شد. در این خروجی به دلیل اینکه واحدهای اندازه ­گیری متغیرها یکسان می­ شود، امکان مقایسه بین متغیرهای مشاهده­گر مربوط به یک متغیر مکنون فراهم می­ شود. لذا از طریق این خروجی و با توجه به بارهای عاملی به­دست آمده(بار عاملی متغیر مشاهده­گر=همبستگی بین متغیر مکنون و متغیر مشاهده­گر) می­توان نتیجه گرفت که در بین متغیرهای مشاهده­گر مربوط به متغیر مکنون مسئولیت­تجاری، سوال­های ۳و ۴و ۵، بین متغیرهای مشاهده­گر مربوط به متغیر مکنون مسئولیت­اخلاقی، سوال ۵ و در بین متغیرهای مشاهده­گر مربوط به متغیر مکنون مسئولیت­ در جامعه، سوال ۴ دارای بالاترین همبستگی می­باشد.
شکل۴-۳ مدل اندازه ­گیری مسئولیت­اجتماعی در حالت معناداری
این مدل، معنادارای تک تک پارامترها و ضرایب خطای مدل را مورد آزمون قرار می­دهد. برای اینکه پارامتری معنادار شود، عدد معناداری آن باید از عدد ۲ بزرگ­تر و از عدد ۲- کوچکتر باشد. در این مدل اندازه ­گیری همانطور که ملاحظه می­ شود تمام پارامترهای مربوط به ارتباط سوالات با متغیرهای مکنون مدل از عدد ۲ بزرگتر بوده و بنابراین معنادار می­باشند.
۴-۴-۲-۲ سنجش مدل اندازه ­گیری ترفیع
در این تحقیق، ترفیع مت
غیری واسطه می­باشد. به منظور اندازه ­گیری میزان ترفیع از دو عامل تبلیغات(کیفیت ادراکی) و تبلیغات(کمیت ادراکی) استفاده شد. بر این اساس به منظور سنجش ترفیع، ۸ سوال در مقیاس لیکرت با پنج گزینه (۱=کاملا مخالف تا ۵=کاکلا موافق) طراحی گردید. نتایج تحلیل عاملی انجام شده برای تعیین صحت مدل سنجش پیشنهادی دارای شاخص­ های متعددی می­باشد. نتایج حاصل از سنجش مدل اندازه ­گیری متغیر پنهان ترفیع شرکت در شکل­ ۴-۴ نشان داده­ شده است.
شکل ۴-۴ مدل اندازه ­گیری ترفیع در حالت تخمین غیراستاندارد
برای تعیین میزان تناسب مدل اندازه ­گیری متغیر ترفیع، معیارهای مناسب بودن ابرازش مدل بررسی و شاخص­ های زیر محاسبه شدند.
جدول ۴-۵ شاخص­ های برازندگی مدل اندازه ­گیری متغیر ترفیع

NNFI

NFI

از تئوری های زیاد رهبری ، رهبری تحول آفرین طی سه دهه گذشته تا حد زیادی مورد تحقیق وبررسی قرار گرفته است. این تئوری توسط Bass (1985) بر اساس مطالعات Burns مطرح و عمومیت یافته است. وی رهبری تحول آفرین را به عنوان رهبری با ۴ بعد مختلف تعریف می کند (weichun et al. 2013, p: 95)
۱- ملاحظات فردی: رهبر نیاز های احساسی زیر دستان را برآورده می‌کند. این رهبران نیازهای افراد را تشخیص می‌دهند و به آنها کمک می‌کنند تا مهارتهایی که برای رسیدن به هدف مشخص لازم دارند را پرورش دهند. این رهبران ممکن است زمان قابل ملاحظه ای را صرف پرورش دادن، آموزش و تعلیم کنند (Spector et al, 2004, p: 18-19)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ملاحظه فردی از طریق رفتار با زیردستان به عنوان فردی با نیازها ، توانایی ها و آمال و آرزوهای مختلف روی می دهد . یک رهبر تحول آفرین می تواند عواطف دیگران را ارزشیابی کند و به احساس دیگران حساس باشد و نشان دهد که احساسات آنها را درک می کند . رهبران هوش عاطفی بیشتر از رفتارهای رهبری تحول آفرین استفاده می کنند . زیرا می دانند که از آن طریق می توانند بر عملکرد تأثیر بگذارند. (younghee et al, 2011, p: 503)
۲- انگیزش الهام بخش: رهبر کارکنان را ترغیب می‌کند تا به هدف و قابل دستیابی بودن آن با تلاش، باور پیدا کنند. این افراد معمولاً نسبت به آینده و قابل دسترس بودن اهداف خوش بین هستند. (Spector et al, 2004, p: 18-19)
انگیزه الهام بخش به این امر اطلاق می شود که چقدر رهبران می توانند مفهوم هدف در شغل را برای زیردستان خود ارائه نمایند طوری که انرژی مضاعف و هدفمندی را در آنها ایجاد می کند. آنها این کاررا با ایجاد دیدگاه جدید، تجهیز تعهد، ایجاد استراتژی های واضح برای دستیابی به این دیدگاه انجام می دهند. (Weichun et al, 2013, p: 95)
۳- نفوذ ایده آل (ویژگیهای آرمانی - رفتارهای آرمانی) : در این حالت فرد، خصوصیات رهبر کاریزماتیک را دارد؛ مورد اعتماد و تحسین زیردستان است، زیردستان او را به عنوان یک الگو و مدل می‌شناسند و سعی می‌کنند که همانند او شوند. نفوذ آرمانی شامل ویژگی های آرمانی و رفتارهای آرمانی است. ( (Spector et al, 2004, p:18-19
چنانچه یک رهبر، تحول آفرین باشد، حس احترام ، تحسین و وفاداری را در میان پیروان خود ایجاد نموده و بر داشتن تعهد قوی برای تحقق رسالت های سازمان تأکید خواهد نمود . ( زاهدی و همکاران ؛ ۱۳۸۸ ،ص ۱۴ )
رهبران تحول آفرین موقعی که به عنوان مدل نقش عمل می کنند نفوذ ایده آل را ارائه می نمایند و نوعی رفتاری را نشان می دهد که تا حد زیادی در جامعه پذیرفته است. این امر در کل رفتار اخلاقی نمونه ای را نشان می دهد . چنین رفتاری احترام و اعتماد به رهبر را ایجاد می کند. ( et al, 2013, p: 95 weichun (
۳-ترغیب ذهنی: ترغیب ذهنی ، برانگیختن پیروان به وسیله رهبر به منظور کشف راه حل های جدید و تفکر مجدد در مورد حل مشکلات سازمانی توسط پیروان می باشد . درواقع رفتار رهبر ، جالشی را برای پیروان ایجاد می کند که دوباره در مورد کاری که انجام می دهند ، کوشش و تلاش نمایند و در مورد چیزی که می تواند انجام یابد ، دوباره تفکر کنند . ( سنجقی و همکاران ؛ ۱۳۹۰ ، ص ۱۱۵ ) رهبر به صورت ذهنی کارکنان را بر می‌انگیزد. این رهبران پیروانشان را تشویق می‌کنند که در حل مسائل خلاقانه برخورد کنند و فروض بدیهی را مورد سؤال قرار دهند. آنها پیروان را ترغیب می‌کنند که مشکلات را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهند و فنون حل مسئله نوآورانه را پیاده کنند. ((Spector et al, 2004, p: 18-19
تحریک ذهنی به میزان تحریک و تشویق خلاقیت رهبر در زیردستان خود با پرورش و توسعه افکار مستقل و نوآور اشاره دارد. رهبران تحول آفرین ، پیروان خود را تشویق می کنند تا سوال بپرسند ، عمیقاﱢ در مورد شغل خود فکر کنند و بهترین روش اجرای وظایف مربوط خود را پیدا کنند. برای چنین رهبرانی، یادگیری بسیار ارزشمند است و مشکلات همانند فرصتهایی برای یادگیری تلقی می شوند و کارکنان به عنوان منابع راه حل و ایده های جدید محسوب می شوند. (et al, 2013, p: 95 weichun (
۲-۱-۹ رهبری تحول آفرین و اعتماد به رهبر.
یک رهبر تحول آفرین که نفوذ ایده آلی را با عمل به عنوان مدل نقش ارائه می نماید باید سطوح بالاتری از اعتماد در پیروان خود را نشان دهد.
نمایش رفتار نقش و اشتیاق برای در نظر گرفتن اهداف گروه نسبت به مزایا و منافع شخصی توسط رهبرمی تواند پیوند عاطفی بین رهبر و زیردست را تقویت کندو منجر به ایجاد سطوح بالاتر اعتماد عاطفی شود. بعلاوه ، رهبری که منافع شخصی خود را فدای اهداف گروه می کند وثباتی را بین رفتار و عمل خود نشان می دهد باید درک صحت و پایایی زیردستان خود را افزایش دهد و سطوح بالاتری از اعتماد شناختی را ایجاد می کند. از همین رو ، یک رهبر تحول آفرین که تحریک ذهنی را نشان می دهند باید سطوح بالاتری از اعتماد را در زیردستان خود ایجاد نمایند. با تحریک و تشویق به خلاقیت ، رهبران زیردستان خود را به شرکت در فرایند تصمیم گیری تشویق می کنند و آنها را قادر می سازند تا بر تصمیم گیریها تأثیر داشته باشند و این امر به نوبه خود پیوند عاطفی بین دو طرف را تقویت می کند و منجر به سطوح بالاتر اعتماد عاطفی می شود . چنی رفتارهایی به نظر اعتماد شناختی را ایجاد می کند .
نمایش انگیزه الهام بخش توسط یک رهبر تحول آفرین از طریق ایجاد دیدگاه کلی که اعضای گروه می توانند با آن هویت خود را نشان دهند باید اعتماد در زیردستان را بالا ببرد . وقتی زیردستان دارای درک روشنی از دیدگاه رهبر خود برای سازمان داشته باشند .اشتیاق بیشتری برای وارد شده در فرایند تبادل اجتماعی پیدا می کنند و این امر منجر به سطوح بالاتر اعتماد عاطفی می شود. اعتماد عاطفی باید به لحاظ درک بهتر زیردستان توسعه یابد که می تواند پیوند عاطفی بین آنها را افزایش دهد. بعلاوه اگر رهبر بتواند دیدگاه خود را کامل کند می تواند درک بین پیروان خود را تقویت نماید .
مسئله ملاحظات فردی از سوی رهبر تحول آفرین باید سطوح بالاتری از اعتماد را در زیردستان ایجاد نماید. یک اعتماد عاطفی از سوی زیردستان باعث می شود که اعتماد آنها به رهبر افزایش یابد و سطوح بالاتری از اعتماد عاطفی مطرح می گردد . رهبرانی که ملاحظه فردی را نشان می دهند ، درک پیروان از کاراکتر رهبر را افزایش می دهد . (et al, 2013, p: 97 weichun (
۲-۱-۱۰ رابطه بین رهبری تحول آفرین و رفتار شهروندی سازمانی
بررسی های فرا تحلیلی در خصوص ارتباط بین رفتار شهروندی سازمانی و عوامل اثر گذار برآن بیانگر این واقعیت است که چهار دسته از این عوامل مورد تأکید تحقیقات بوده است که عبارتند از :ویژگی های فردی کارکنان (همچون ؛ رضایت کارکنان، تعهد سازمانی، ادراک از عدالت و ادراک از حمایت گری رهبری)، ویژگی های شغلی (همچون ؛ بازخورد شغلی، تکراری بودن شغل و رضایت مندی درونی شغل)، ویژگی های سازمانی (همچون سیستم پاداش و قدردانی سازمانی و ادراک از حمایت گری سازمانی)، رفتارهای رهبری (همچون ؛ سبک رهبری تحول آفرین) (Nielsen et al, 2009, p: 556).
تحقیقات اولیه در این حوزه که توسط ارگان و همکارانش صورت گرفته، عمدتاً بر نگرش های کارکنان، گرایشات و رفتار حمایتی رهبر متمرکز بوده است. تحقیقات بعدی در حوزه رهبری که بوسیله پودساکوف و همکارانش انجام گرفته است، قلمرو رفتارهای رهبری را به انواع مختلف رفتارهای رهبری تحول آفرین و مبادله ای گسترش داده اند .اثرات ویژگی های شغلی و سازمانی عمدتاً در تئوری های مربوط به جایگزین های رهبری مطرح شده که توسط صاحبنظران مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است. ( (Moghimi, 2006, p: 15
رهبران تحول آفرین در باورها، ارزشها و اهداف پیروان نفوذ کرده و تأثیر فوق العاده ای در پیروان خود به جای می‌گذارند. آنها از طریق گفتار و کردارشان کل سازمان را دچار تحول می‌کنند. پیروان این رهبران نسبت به آنها احساس اعتماد و وفاداری می‌کنند. نفوذ رهبران تحول آفرین از طریق کلمات، گفتگو، بینش و الهام بخشی به دیگران است. (Moghali, 2004, p: 96)
۲-۲ بخش دوم : رفتار شهروندی سازمانی
۲-۲-۱ مقدمه
یکی از مسائل مهم و اساسی مورد مطالعه روانشناسی صنعتی و سازمانی و نیز رشته های وابسته، برانگیختن کارکنان به کار و فعالیت بیشترر آنان است. ( جعفری و همکاران ؛ ۱۳۹۰ ،ص ۴۸ )
در مکاتبات اولیه مدیریت، افراد با رفتارهایی ارزیابی می شدند که در شرح شغل و شرایط احراز از شاغل انتظار می رفت، ولی امروزه رفتارهایی فراتر از آنها مد نظر قرار گرفته است که جزء جدایی ناپذیری در مدیریت عملکرد محسوب شده و در جنبه های مختلف سازمانی وارد شده اند . این رفتارها با مفاهیم رفتارهای فرانقشی ، رفتارهای خودجوش و یا رفتار شهروندی سازمانی مورد توجه قرار گرفته اند. ( خالصی و همکاران؛ ۱۳۸۸، ص ۷۶ )
در دنیای کنونی اکثر مدیران خواهان کارکنانی هستند که بیش از وظایف شرح شغل خود فعالیت می کنند. آنها به دنبال کارکنانی هستند که به فراسوی انتظارات می روند ، به میل و خواست خود به رفتارهایی دست می زنند که جزو وظایف رسمی شغلشان نیست. به طور کلی، آن دسته از رفتارهای شغلی کارکنان که تدثیر زیادی بر اثربخشی عملیات سازمان دارد ، توجه محققان و مدیران زیادی را به خود جلب کرده است، در گذشته محققان در مطالعات خود جهت بررسی رابطه میان رفتارهای شغلی و اثربخشی سازمانی ، اکثراً به عملکرد درون نقشی کارکنان توجه می کردند . ولی رفتار شهروندی سازمانی شامل رفتارهای اختیاری کارکنان است که جزو وظایف رسمی آنان نیست و مستقیماً توسط سیستم رسمی پاداش در نظر گرفته نمی شود و میزان اثربخشی کلی سازمان را افزایش می دهد . (طبرسا و همکاران ؛ ۱۳۸۹ ، ص ۱۰۴ )
رفتار شهروندی سازمانی در بردارنده رفتاری است که سازمان را از طریق تقویت و حفظ سیستم اجتماعی آن ارتقا می دهد . محققان، اهمیت رفتار شهروندی سازمانی برای عملکرد سازمانی طی دو دهه اخیر را استناد کرده اند . رفتار شهروندی سازمانی خاص وظایف شغلی خو فرد نیست بلکه محیط سازمانی وسیع تری را در بر می گیرد که در آن عملکرد اصلی صورت می پذیرد . مثال های زفتار شهروندی سازمانی نتطبق با هنجارهای سازمانی است و به همکاران کمک می کند. (et al, 2011, p: 529 Thomas w.h ) در این بخش ابتدا به تعریف رفتار شهروندی سازمانی پرداخته و سپس ابعاد ، انواع ، عوامل تأثیر گذار و پیامدها و نتایج رفتار شهروندی سازمانی و موارد دیگر عنوان می شود.
۲-۲-۲ رفتار شهروندی سازمانی چیست؟
مفهوم رفتار شهروندی سازمانی اولین بار توسط ارگان و همکاران وی در سال ( ۱۹۸۳ ) مطرح گردید. تحقیقات اولیه ای که در زمینه رفتار شهروندی سازمانی انجام گرفت بیشتر برای شناسایی مسئولیتها و یا رفتارهایی بود که کارکنان در سازمان داشتند، اما اغلب آنها نادیده گرفته می‌شد. این رفتارها با وجود این که در ارزیابیهای سنتی عملکرد شغلی به طور ناقص اندازه گیری می‌شدند و یا حتی گاهی اوقات مورد غفلت قرار می‌گرفتند، اما در بهبود اثربخشی سازمانی مؤثر بودند .(Bienstock et al, 2003, p: 360)
به عنوان مثال یک کارگر ممکن است نیازی به اضافه کاری و تا دیر وقت در محل کار ماندن نداشته باشد،
اما با وجود این برای بهبود امور جاری و تسهیل شد ن جریان کاری سازمان، بیشتر از ساعت کاری رسمی خود در سازمان می ماند و به دیگران کمک می کند. (Cropanzano, 2000, p: 14 (
این رفتار ها فراتر از شرح شغل افراد می باشند و به صورت داوطلبانه و اختیاری توسط افراد جهت بهبود
فعالیت ها و کسب اهداف سازمانی انجام می شوند. (Bienstock, 2003, p: 361)
۲-۲-۳ تعریف رفتار شهروندی سازمانی

اساس سنجش سیگنال در روش الکتروشیمی مستقیم DNA بر پایه ی واکنش اکسیداسیون و احیاء DNA در یک الکترود جیوه می باشد بنابراین مقدار DNA اکسید شده و احیاء شده با مقدار DNA ای که با پروب هیبرید می شود تناسب دارد. علاوه بر روش های قدیم احیاء مستقیم DNA امروزه از روشی به نام ولت سنجی جذبی ( Voltammetry absorpion Stripping) برای اکسیداسیون مستقیم DNA استفاده می شود که روشی بسیار حساس می باشد.و در روش الکتروشیمی مستقیم باز های پورین به وسیله ی موادی مانند : کربن، ایندیومتین اکساید (ITO)، طلا و الکترود های پوشیده از پلیمر اکسید می شوند. اگرچه روش الکتروشیمی مستقیم روش خیلی حساسی می باشد ولی کاربرد آن پیچیده می باشد زیرا برای اکسیداسیون مستقیم DNA، جریان زمینه با پتانسیل بالایی مورد نیاز است. همچنین روش های ریاضی و عددی پیشرفته ای لازم است تا بتوان هر سیگنال را اندازی گیری نمود. البته روش های جدیدی طراحی شده اند که به وسیله ی آن بتوان به کمک روش های فیزیکی تداخلی که در زمینه ایجاد می شود حذف نمود. به عنوان مثال محققین توانسته اند DNA هدف را به وسیله ی پروب هایی که بر روی ذرات مغناطیسی ( magnetic beads ) ثابت شده اند را ردیابی نمایند. در این روش بعد از اینکه DNA پروب با DNA هدف برخورد کرد، دانه های مغناطیسی در محلول از هم جدا می شوند. DNA های جمع آوری شده در محلول اسیدی دیپورینه می شوند و نوکلئوزید های گوانین دار و آدنین دار آزاد جمع آوری شده و به وسیله ی روش ولت سنجی جذبی آنالیز می شوند. همچنین روش مشابهی با بهره گرفتن از اکسیداسیون مستقیم گوانین گزارش شده است که به وسیله ی آن قادر بودند که یک موتاسیون خاص را در بین قطعات DNA ای که به وسیله ی PCR تکثیر شده بودند شناسایی کنند. روش دیگر استفاده از پروب اسید نوکلئیک پپتید می باشد که با بهره گرفتن از این پروب ها عمل هیبریداسیون به طور محکم تری انجام شده و می توان موتاسیون نقطه ای را در DNA هدف با این روش تشخیص داد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در روش الکتروشیمی غیر مستقیم DNA برای اکسیداسیون DNA از حد وسط های الکتروشیمیایی استفاده می شود. یک روش اختصاصی بسیار موثر استفاده از کمپلکس های پلی پیریدیل ( RU و OS می باشد که به وسیله ی آن ها اکسیداسیون الکتروشیمیایی گوانین صورت می گیرد. به وسیله ی این روش محققین توانسته اند یک ترتیب سه نوکلئوتیدی را ردیابی کنند.این روش به همراه rt-PCR می تواند برای بیان بیش از حد ژن ها در نمونه های توموری مورد استفاده قرار بگیرد و دارای حساسیت بالایی می باشد. در همین روش باز های آلی که از طریق شیمیایی تغییر کرده اند وارد محصول PCR شده و DNA حاصل بروشهایی شناسایی می گردد. اگرچه این روش بسیار حساس می باشد ولی اینکه این روش برای تشخیص های کلینیکی مناسب می باشد هنوز کاملا مشخص نمی باشد. از مزایای این روش غیر پیچیده بودن آن می باشد.
چندین روش تحت بررسی است که بر اساس آن DNA هدف با مولکول های گزارشگر فعال احیاء شده نشان دار می گردند. با بهره گرفتن از روش های فیزیکی می توان ترتیب بازی نشان دار را تا محدوده ی ۱۰ مولکول ردیابی نمود. یک تغییر در این روش شامل سنجش ساندویچ سه جزیی ( Three component sandwich assay ) می باشد که در این حالت مواد نشان دار احیاء شده به یک قطعه DNA سنتزی متصل می شود که این قطعه DNA به کمپلکس پروب – هدف متصل می شود. به عبارت دیگر مواد نشان دار احیاء شده به یک قطعه سنتزی متصل می شود که این قطعه ی سنتزی به کمپلکس پروب – هدف متصل شده یا آویزان می شود. در این حالت احتیاج برای اینکه در DNA هدف تغییری ایجاد شود از بین می رود که سبب می شود پروب و ترتیب بازی نشان دار را در کنار هم قرار دهد. یکی از موارد استفاده از DNA های نشان دار استفاده از پروب نشان دار شده با فروسین می باشد که بر روی الکترود طلا قرار گرفته است. با بهره گرفتن از این تکنیک می توان DNA هدف را محصور نموده و بر اثر تماس ایجاد شده تغییری در مولکول فروسین صورت می گیرد که سیگنالی به الکترود طلا می دهد و این سیگنال به صورت جریان فاراد اندازه گیری می شود. با این روش می توان تغییری در دو باز آلی ( موتاسیون ) را گزارش نمود ( تصویر ۲ ). روش دیگر در این گروه استفاده از نانو ذراتی مانند: CdS ، ZnS ، PbS است که بر روی آن ها قطعه ای از DNA سوار شده است. در این روش ابتدا پروب را بر روی ذرات مغناطیسی سوار می کنند و در معرض DNA هدف قرار می دهند سپس بعد از جدا کردن مغناطیسی ذرات دو مرتبه در معرض نانو ذرات قرار داده که بر روی آن ها DNA پروب قرار داده شده است و با DNA هدف واکنش داده می شود و سیگنال مزبور خوانده می شود. حتی در بهبود این روش افرادی قطعاتی از CdS را تهیه کرده اند که قادر با شناسایی فتوالکتروشیمیایی هیبریداسیون DNA می باشد. در طی این عمل ابتدا DNA پروب ایموبولیزه شده و با DNA هدف هیبرید می گردد. سپس این کمپلکس با Cds-DNA هیبرید می شود. در مرحله ی بعدی کمپلکس Cds-DNA با نانو ذرات الگونوکلئوتیدی و رشته ی DNA که به صورت پل عمل می کنند واکنش داده و تولید تجمعی از نانو ذرات نشان دار می کنند. در معرض قرار دادن این تجمع نانو ذرات به نور آبی سبب ایجاد جریان الکتروشیمیایی بین نانو ذرات Cds و الکترود طلا می شود.
تصویر۲:سنجش الکتروشیمیایی برای تعیین عدم جفت شدگی بازها(Mismatch)
یکی از مشکلات برای تشخیص بیماری های عفونی، مقدار کم DNA می باشد که این مشکل را با بهره گرفتن از نانو ذرات ( Nanoparticles ) می توان برطرف نمود. کار به این صورت است که سطحی ( الکترود ) وجود دارد که بر روی آن DNA پروب قرار گرفته است. نمونه ی DNA هدف بر روی سطح ریخته می شود. هم زمان نانو ذرات طلا که بر روی آن DNA قرار گرفته است نیز اضافه می گردد. اگر در نمونه عامل بیماری مورد نظر وجود داشته باشد DNA استخراج شده با DNA پروب هیبرید شده و نانو ذرات طلا نیز که مکمل قسمتی از DNA هدف نیز می باشند با آن واکنش می دهد. بر روی این کمپلکس نقره اضافه می گردد که در نتیجه اضافه کردن آن ایجاد جریانی شده که قابل اندازه گیری می باشد. همچنین برای بهبود بخشیدن به عمل انتقال سیگنال ها مثلا در موقعی که نمونه DNA کم است می توان تغییراتی در سطح الکترود ها مانند استفاده از صفحات پلی استری ارزان قیمت ایجاد نمود.
از DNA سنسور های الکتروشیمیایی می توان برای سنجش دیگر مولکول ها مانند آرسنیک تری اکساید استفاده نمود. در این روش سیگنال ایجاد شده که به صورت ولتامتریک سنجیده شده و این سنجش بر اساس اکسیداسیون گوانین می باشد در اثر مقدار غلظت و مدت زمان در معرض قرار گرفتن آرسنیک کاهش پیدا می کند. ( آرسنیک به گوانین صدمه زده و لذا سیگنال کاهش پیدا می کند ).
فصل سوم
ساختار فیزیکی فیبر نوری و پارامترهای مورد محاسبه
۳-۱ مقدمه
بیو سنسورها مرحله ی نهایی یک شاخه ی فزآینده از علم هستند که با بیوتکنولوژی،شیمی و فیزیک و همچنین علوم مهندسی مانند رایانه و شبکه ارتباط گسترده ای دارند و محدوده ی وسیعی از کاربردها را پوشش می دهند.بنابر این واژه ی بیوسنسور مفهومی فراتر از زمینه ی کاربرد آن دارد.به بیان دیگر این سنسور ها یک وسیله ی تحلیلی برای تشخیص و تبدیل مفاهیم زیستی به داده های قابل بررسی هستند.ازآنجایی که در اکثرواکنش های شیمیایی و بیولوژیکی یک سیگنال الکتریکی بوجود می آید می توان از این سنسورها برای اندازه گیری و هدایت آن بهره برد و بیو سنسورهای فیبر نوری به دلیل کاربردهای زیادی که در این زمینه دارند از اهمیت خاصی برخوردار شده اند.این سنسورها به عنوان یک سیستم هوشمند بیولوژیکی در بررسی های پزشکی و مشاهده ی آنلاین فرایند های بیولوژیکی،اسکن و… به کار می روند .بر اساس یافته های دقیق بیولوژیکی از این سنسورها برای تشخیص و درمان پلی نوکلئوتیدهای DNA استفاده شده است.در این فصل به بررسی ساختار این بیو سنسورها و قسمت های مختلف آن خواهیم پرداخت.

شکل ۳- ۱:انواع و کارکرد بیوسنسورها
۳-۲اصول کلی
در مورد ساختار و نحوه ی کارکرد بیوسنسورهای فیبر نوری مقدمات زیادی وجود دارد که در فصول قبل به آنها پرداخته ایم.مفاهیم کلی و بخش های اصلی این نوع سنسورها در شکل زیر نشان داده شده است.

شکل ۳-۲:ساختار کلی و قسمتهای مختلف بیوسنسورها
۳-۲-۱ مبدلهای مورد استفاده برای توسعه ی بیوسنسورها
بیو سنسورها را می توان بر اساس واحد بیولوژیکی و المان انتقالی آنها تقسیم بندی کرد.المان های بیولوژیکی شامل آنزیم ها،میکروارگانیسم ها و ارگانل ها هستند.وقتی واحد حسگر دچار تغییر شود ویا در محیط اطراف خود تغییری احساس کند پالس مورد نظر به واحد پردازنده و قسمت انتقالی می رسد. در سنسورهای مختلف ارتباط این قسمت ها با هم به روش های گوناگونی برقرار میشود.یکی از این روش ها استفاده ازفیبر نوری است.
وقتی این برهم کنش بین بافت و حسگر به ایجاد واکنش شیمیایی منجر شود میتوان از این سنسورها به عنوان یک وسیله ی تحلیل یا مشاهده و ثبت فرایند استفاده کرد.بر همین اساس فرایند انتقال داده هانیز متفاوت خواهد بود.باید شرایطی را فراهم کرد که داده های به دست آمده بدون کمترین اتلاف به مرحله ی ثبت و پردازش برسند.این راه ارتباطی می تواند حامل اطلاعات انتخابی (هوشمند) و یا تصادفی باشد.به علاوه محافظت از حسگر در مقابل تنش های مکانیکی و شارژ مجدد آن نیز بر عهده ی این بخش است.
۳-۲-۲ واحد حسگر
آنزیم ها ،پروتئین هایی با توانایی عمل بالا و البته انتخابی برای هدف های گوناگون هستند.دسترسی مناسب به آنها در درجات خلوص بالا باعث رشد فزاینده ی استفاده از سنسورهایی شده است که از آنزیم ها به عنوان حسگر استفاده می کنند.محدودیت های اصلی استفاده از آنها PHمحیط مورد استفاده،تنش های یونی،عوامل شیمیایی مزاحم و نوسانات دمای محیط هستند.اغلب این مواد در دمایی بالاتر از ۶۰۸ درجه ی سانتی گراد اثر خود را از دست می دهند. به علاوه سیگنال های به دست آمده از این حسگرها نیز به علت ضعف دامنه با ایجاد نوسانات دمایی در سیستم انتقال اطلاعات دچار گسستگی و پراکندگی می شوند.اغلب این آنزیم ها پس از استفاده در بیو سنسورها اکسید می شوند.یعنی با اکسیژن غیر محلول موجود ترکیب شده و پراکسید هیدروژن تشکیل می دهند.همچنین در سطح مقطع بخش انتقالی واکنش هایی ایجاد می کنند. یکی ا ز مهمترین دلایل استفاده از فیبر های نوری در سنسورها جلوگیری از این گسستگی اطلاعات و انجام واکنش های ناخواسته است.
آنتی بادی ها:
این مواد پروتئین هایی هستند که رفتار انتخابی ندارند.و از لنفوسیت های نوع B در حضور ساختارهای آنتیژنیک ساخته می شوند.بنابر این برای محیط های مورد استفاده یک ساختار و عامل خارجی محسوب می شوند.مولکولهایی با ابعاد بزرگتر از ۱۰Kda(kda واحد طول رایج در زیست فناوری است )میتوانند با این ساختار برهم کنش کنند ولی مولکولهای کوچکتر مانند پروتئین ها و استرودیودها به این روش پاسخ مناسبی نمی دهند.این مواد به شدت استرس پذیر بوده و با سطح مقطع قسمت ا نتقالی پیوند هایی به شکل اسیدهای آمینه و کربوکسیل آلدهید ها تشکیل می دهند.
محدودیت های استفاده از این حسگرها نیز مانند آنزیم هاست.به علاوه باید از تشکیل دوباره ی این پیوند ها به علت کاهش PHروی سطح انتقال دهنده جلوگیری کرد.این حسگرها با هر دو نوع انتقال دهنده ی نوری و آکوستیکی قابل کاربرد هستند.در جدول زیر خلاصه ای از بعضی المان های بیولوژیکی و ساختارهایی که برای کالیبره کردن بیوسنسورها مورد استفاده قرار می گیرد آورده شده است.

۳-۳ بخش های مختلف یک بیو سنسور فیبر نوری
روش فیبر نوری یا انتقال اطلاعات به دست آمده از این طریق در تعداد زیادی از کاربردهای مترولوژیکی مورد استفاده قرار می گیرد.روش های عمومی مانند تداخل سنجی در فضای آزاد و اسپکتروسکوپی نمونه هایی از این موارد هستد.این نوع از مشاهدات فضای باز بیشتر برای تشخیص عیوب و نواقص کاربرد دارند.میتوان این روش ها را با حسگر های مورد مطالعه ترکیب کرده و مثلا روشی برای تشخیص عیوب ساختاری هدف هایی مانند DNAپیشنهاد کرد.استفاده از موجبر ها برای این منظور مزایایی را برای حفظ کیفیت پرتو و امکان هدایت آن به فواصل دورتر را فراهم می سازد.اندازه گیری به این روش دقیق تر و با عدم قطعیت کمتری صورت می گیرد. همانطور که گفته خواهد شد با انجام محاسبات اپتیکی سرراست میتوان پارامترهای مهم در استفاده از موجبر ها و فیبر های نوری را استخراج و تحلیل کرد.
همانطور که گفته شد استفاده از فیبر های نوری در ابتدا برای انتقال داده های مخابراتی رایج شد بنابر این مواردی مانند کیفیت پرتو و نوفه های ایجاد شده و همچنین ضریب SNRدر آنها رعایت شده است. موضوع باقی مانده محاسبه ی زمان پرواز یا زمان تاخیر در این سنسورهاست که باید باتوجه به نوع حسگر و فاکتور DLبرای انواع مختلف سنسورها تعیین و تحلیل شود.
به هر حال نتایج توسعه ی روش های با کیفیت الکترونیک نوری تاثیر زیادی در انتقال اطلاعات در بیوسنسورها دارد.دلایل اصلی استفاده از موجبرها در بیوسنسورها عبارتند از:
۱-استفاده از روش های غیر الکتریکی برای عملکرد سیستم.این گزینه علاوه برکنترل پذیر کردن فرایند اندازه گیری ایمنی انتقال اطلاعات را نیز تضمین میکند.به علاوه نسبت های فرکانسی و ضریبSNRکنترل شده و برهم کنش های ناخواسته ی الکترومغناطیسی حذف می شود.
۲-اندازه ی کوچک،وزن کم و انعطاف پذیری زیاد.این گزینه امکان دسترسی و اندازه گیری در نواحی دور از دسترس را فراهم می کند.
۳- امکان استفاده در محیط های یونی و خورنده ی شیمیایی. این گزینه مهمترین دلیل استفاده از این روش در بیوسنسورهای مورد استفاده در ترکیبات حساسی مانند خون است.
۴-ارتباط آسان با سایر سیستم های انتقال اطلاعات نوری به عنوان منبع،حافظه یا کانال ارتباطی.
۳-۳-۱ منبع نور
منابع نوری گسترده و متنوعی برای استفاده در بیوسنسورها پیشنهاد می شود.از مهمترین آنها میتوان به دیود لیزرهای نیمه رسانا و گازی با نور همدوس اشاره کرد.همچنین استفاده از لامپ هایIN CANDESCENTبا پهنای طول موجی گسترده نیز رواج زیادی دارد.اخیرا استفاده ازپرتابل LEDها ی حالت جامد با پهنای باند کوتاه نیز رایج شده است.پایداری مهمترین عامل انتخاب منبع نور است.البته ایجاد طول موج های قابل تعیین و کالیبره پذیر بودن سیستم نیز بسیار اهمیت دارد. در اندازه گیری های امروزی همزمان چند پرتو با طول موج های مختلف ارسال و اندازه گیریهای مختلف انجام می شود.در بعضی از کابرد های به عنوان مثال دستگاه های پرتابل LED ها نتایج بهتری به دست می دهند چرا که اولا کوچک و ارزان قیمت تر هستند و ثانیا مصرف انرژی کمتری دارند و طول موج های انتخابی ایجاد می کنند. مهمترین دلیل استفاده از آنها پیشرفت تکنولوژی ساخت آنها همپای پیشرفت های فیبر نوری و موجبرهای اپتیکی است.در عوض لامپهای تنگستن طول موج های وسیعی ایجاد می کنند و البته شدت بیشتری نیز دارند.هرچند که این لامپ ها پایداری بهتری دارند اما نیازمند یک منبع تغذیه ی قوی بوده و و حرارت ناشی از آنها باعث ایجاد محدودیت هایی در اندازه گیری و کارکرد سایر قطعات می شود.
۳-۳-۲ المان های اپتیکی
ابزار نوری زیادی برای انتقال پرتوها در این سنسورها به کار می روند.این ابزار شامل لنزها،مشددها،آینه ها ،توری ها و جفت کننده ها برای انتقال نور از منبع به طول مشخصی از فیبرنوری یا نقطه ی مشخصی از سطح موجبر و جمع آوری نور از سنسور قبل از رسیدن به آشکارساز نوری است.
بری انتخاب طول موج مورد نظر فیلترهای نوری،منشورها و توری های پراش مورد استفاده قرار می گیرند.که حاصل عمل انها یک پهنای باند کوتاه در خروجی است درست زمانی که منبع نور مورد استفاده پهنای باند وسیعی دارد.
۳-۳-۳ آشکارساز نوری
برای انتخاب نوع آشکارساز برای سنسورهای نوری باید شرایط مختلفی را در نظر گرفت.این عوامل شامل حساسیت،ضریب آشکارسازی،نویزها،پاسخ فرکانسی و زمان مشخصه هستند.مشدد های نوری و آشکارسازهای نوری کوانتومی حالت جامد مانند رساناهای فوتونی و فوتودیودها برای این کار کاملا مناسب هستند.عامل مهم دیگر در این انتخاب طول موج مورد نظر است.در حالت کلی و برای اغلب موارد استفاده همه این ساختارها پاسخ قابل قبولی می دهند.فوتودیودها به دلیل مدارساده و پیچیدگی محاسباتی کم و طراحی انعطاف پذیر بیشتر مورد استفاده هستند.معمولا به طور همزمان دو آشکارساز فوتونی مورد استفاده قرار می گیرد چراکه باید مرجع برای تصحیح نوسانات گرمایی منبع وجود داشته باشد.با محاسبه ی نسبت بین دو عدد خوانده شده و استفاده از بخشی از پرتو که وارد هیچ آشکارسازی نشده به عنوان فاکتور تصحیح در سیستم اندازه گیری فرایند آشکارسازی با دقت قابل توجهی انجام می شود.
۳-۳-۴ تحلیل سیگنال
معمولا سیگنال خروجی به دست آمده از آشکارساز یک ولتاژ یا جریان متناسب با شدت نور اندازه گیری شده است.بنابر این هم اجزای ساده ی مدارهای آنالوگ(مانند مبدل های ولـتاژ به جریان) و هم اجزای مستقیم اتصالی به واحد پردازنده باید درست انتخاب شوند.معمولا قبل از ارسال خروجی آشکارساز به واحد پردازنده رایانه ای این سیگنال ها به کمک یک پیش تقویت کننده به اندزه ی لازم تقویت می شوند.
معمولا دو طول موج مختلف برای انجام یک اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد. یک پرتو معمولا نسبت به تغییرات محیط اندازه گیری حساس بوده طول موج دیگر نسبت به این تغییرات بی تفاوت است.به این روش پرتو بدون تغییر به عنوان مرجع برای مقایسه و حذف نوسانات در زمان اندازه گیری و انتقال اطلاعات به کار می رود.
۳-۳-۵ فیبر نوری
چند نوع اندازه گیری بیولوژیکی مختلف را میتوان با بهره گرفتن از فیبر نوری به عنوان ابزار کنترل کننده برای شناسایی تغییرات در خواص طیفی بافت ها و خون انجام داد.
این اندازه گیری ها به کمک ایجاد روشنایی توسط انتهای فیبر نوری و ایجاد دیوار نوری در سطح اندازه گیری به روش حد واسط انجام می شود.در هر دو حالت اندازه گیری عملا در خارج فیبر انجام می شود.نور مورد نیاز در اندازه گیری از فیبر خارج شده و دوباره وارد آن می شود.این پرتو بازتابیده اطلاعات مربوط به جذب یا برهم کنش با ماده را با خود حمل می کند.فیبرهای نوری بر اساس اصل بازتابش کلی رفتار می کنند.نور ورودی تحت زاویه ای بیشتر از زاویه ی حد تابیده می شود بنابر این همواره بازتابش کلی رخ داده و داخل فیبر باقی می ماند.
یک دستگاه کامل برای استفاده از این روش شامل یک منبع نور،ابزار اپتیکی مورد نیاز، فیبر نوری دارای محیط فعال برای تقویت پرتو یا بدون آن و یک آشکارساز می باشد.تنوع فیبرهای نوری ازلحاظ کیفیت پرتو بستگی زیادی به کاربرد و طول موج مورد نظر دارد.این فیبرها می تواند از جنس های مختلفی مانند شیشه،پلاستیک یا کوارتز باشد که طیف طول موجی فرابنفش تا مادون قرمز نزدیک را پوشش می دهند.
فیبرهای پلاستیکی دارای مشخصات فیزیکی متنوع تر و قوی تری هستند.به علاوه ارزانتر و انعطاف پذیر تر بوده و برای استفاده در طول موج های زیر ۴۰۰nmبسیار مناسب هستند.
۳-۳-۶ اصول فیزیکی
مهمترین عامل در استفاده از بیو سنسورهای فیبر نوری اندازه ی کوچک و وزن کم آنهاست.برعکس اندازه گیری به روش الکتریکی وقتی دو پتانسیل مجزا باید اندازه گیری شوند فیبرهای نوری بهترین روش هستند . زیرا نیازی به سیگنال مرجع خارجی یا پتانسیل صفر وجود ندارد.از آنجایی که سیگنال نوری است ریسک پذیری الکتریکی برای تاثیر روی بافت وجود ندارد.همچنین در این روش تداخل مستقیم و ناخواسته ی میدان های الکتریکی و مغناطیسی وجود ندارد.تحلیل شیمیایی به صورت واقعی پاسخ خود به خودی انجام می شود.به علاوه می توان به طور همزمان و با کمک چند طول موج مختلف چند اندازه گیری را انجام داد.به علاوه این سنسورها پایداری زیادی دارند و با گذشت زما ن از طول عمر آنها کاسته نمی شود.باید در نظر داشت که ممکن است نور محیط با نور اندازه گیری تداخل کرده و اندازه گیری را مختل کند.
۳-۳-۷ اصول انتقال پرتو
با بهره گرفتن از نظریه ی انتقال پرتو دراپتیک موجی وقتی پرتو به سطح مقطع دو محیط می رسد دچار شکستگی و بازتابش می شود.با بهره گرفتن از قانون اسنل میتوان این حالت را توضیح داد:

شکل ۳-۳:حالت های مختلف برخورد پرتو با سطح جداکننده ی دو محیط
(۳-۱ )
اگر n₂<n₁ پرتو به محیط اول بازمی گردد.البته دو صورتی که زاویه ی تابش بیشتر از زاویه ی حد باشد.برای محاسبه ی این زاویه داریم:
(۳-۲ )
فیبر های نوری به صورت استوانه ای پوشش یافته از شیشه یا پلاستیک ساخته می شوند.استوانه های درونی و بیرونی به ترتیب هسته و پوشش نامیده می شوند و دارای ضریب شکست های n₁ و n₂ هستند.هر پرتوی که به سطح مقطع هسته پوشش برخورد کند و زاویه ی آن از زاویه ی حد بیشتر باشد داخل هسته باقی می ماند و چندین بار بازتابش می شود.بنابر این پرتو به دام افتاده و منتشر می شود.

گر چه حجم مطالعات انجام شده در رابطه با اثر شوری بر جوامع گیاهی و ویژگی­های رشد و نمو گیاهان قابل توجه است، ولی اکثر این مطالعات در مورد گیاهان خاص و به ویژه گیاهان زراعی انجام شده است (هویتینک^[۲۳] و همکاران، ۲۰۱۲). گیاه زینتی گل تکمه­ای(Gmpherena globsa) در هنگام تنش شوری با تغییراتی که در برخی صفات خود ایجاد می­نماید به تنش شوری پاسخ می­دهد، با افزایش شوری، پتانسیل اسمزی در محیط اطراف ریشه نیز افزایش می­یابد، که سبب ازدیاد ترشح اسید آبسزیک از ریشه می­گردد، این امر موجب بسته شدن روزنه­ها و کاهش هدایت روزنه­ای می­ شود. همچنین از وزن خشک گیاه (ریشه و بخش هوایی)­ کم می­ شود (کمالی و همکاران، ۱۳۹۰).
بعضی از گونه­ های گل تکمه­ای می­توانند سطوح بالای شوری را تحمل کنند (کارتر و همکاران، ۲۰۰۵). نتایج برروی گیاه آگاستاکه(Agastache foeniculum) نشان داد که تنش شوری اثر معنی­داری بر عامل­های اندازه ­گیری شده دارد. با افزایش سطح شوری، ارتفاع بوته، تعداد و طول شاخه­ های جانبی، قطر ساقه، فواصل میا نگره­ها، تعداد و سطح برگ، وزن تر و خشک برگ و ساقه، عملکرد اندام هوایی تر و خشک در گلدان و میزان اسانس در گلدان کاهش یافت. در اجزاء متشکله­ی اسانس ترکیب­هایی نظیر بتاپینن، میرسن، انیس آلدئید و بتا بوربونن افزایش و بر عکس مقدار لینالول و متیل کاویکول کاهش یافت. همچنین در سطح شوری ۱۰۰ و ۱۲۵ میلی مولار کلرور سدیم بوته­ها قبل از به گل رفتن از بین رفتند (خرسندی و همکاران، ۱۳۸۹). مورالز^[۲۴] و همکاران (۱۹۹۸) اعلام کردند شوری متوسط باعث افزایش مقادیر کاردنولاید در برگ­های گل انگشتانه می­ شود. الکلتاوی و کروتو^[۲۵] (۱۹۸۷) ضمن بررسی اثر تنش شوری بر روی مرزنجوش و گونه ­ای نعناع ملاحظه نمودند که در هر دو گیاه ارتفاع گیاه و سطح برگ به طور معنی داری کاهش یافت. صالحی و همکاران (۱۳۹۰) نشان دادند که واکنش گیاهان به شوری بستگی به رطوبت خاک دارد و افزایش در مصرف آب تا ۱۰۰ درصد منجر به افزایش سطح تحمل به شوری کوشیا Kochia) scparia) گردید و تنش آبی و شوری تأثیر افزایشی بر کاهش رشد گیاه دارند.
نمک­های محلول بیشتر در منطقه ریشه اثر منفی بر رشد گیاه می­ گذارد و عملکرد از طریق اثر اسمزی، عدم تعادل تغذیه­ای و سمیت یون­های خاص کاهش می­یابد (گریتن و گرایو^[۲۶] ، ۱۹۹۹٫ مونس، ۲۰۰۵). شوری فیزیولوژی گیاهان را تحت تأثیر قرار می­دهد و نمک­های موجود در محلول خاک با اعمال فشار اسمزی و کاهش پتانسیل آب خاک، آب در دسترس گیاهان را کاهش می­دهد عدم تعادل یونی در سلول­ها به دلیل تجمع بیش از حد سدیم و کلرید که بر جذب سایر مواد معدنی اثر می­ گذارد صورت می­گیرد (خان^[۲۷] و همکاران، ۱۹۹۸).
۲- ۴- دلایل ایجاد شوری در خاک
شوری خاک توسط عوامل متعددی ایجاد می­ شود. خاک شور ممکن است به دلایلی از جمله، استفاده از آب آبیاری با سطوح بالایی از نمک، یا از طریق جزر و مد آب دریا در مناطق کم ارتفاع در امتداد ساحل یا نیز از یک منبع نمک هنگامی که بارش باران آب را جاری می­سازد یا در مناطق ساحلی، اسپری آب دریا توسط باد و پراکنش به زمین­های اطراف ساحل، و همچنین نفوذ آب شور به سفره های آب شیرین ممکن است هنگامی که چاه­های نزدیک به ساحل برای مقاصد مختلف به سطح زمین پمپاژ شوند رخ دهد(لارچر^[۲۸]، ۲۰۰۳). پنج علت جداگانه اما مرتبط با مشکلات شوری وجود دارد:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲– ۴ -۱- شوری خاک از نمک جاده
نمک­های مورد استفاده در جاده­ها برای جلوگیری از یخ زدگی، در نهایت می ­تواند با روان آب از سطح جاده در خاک نفوذ کرده یا با پاشش و اسپری از خیابان به سطح خاک رسد (ارکات و همکاران، ۲۰۰۳).
۲-۴-۲- شوری خاک در اثر آبیاری
آبیاری با آب شور می ­تواند باعث افزایش شوری خاک شود، اگر مدیریت صحیح آبیاری صورت نگیرد. به طوری که پس از آبیاری و تبخیر و تعرق، نمک­ها در خاک باقی خواهد ماند. شیوه آبیاری مناسب ارائه کسر آبشویی و حذف بیش از حد نمک از خاک است. البته در خاک­هایی با زهکشی ضعیف، شست و شوی امکان پذیر نیست، مگر این که در جهت بهبود و اصلاح خاک اقدام شود (ارکات و همکاران، ۲۰۰۳).
۲-۴-۳- شوری خاک در اثر استفاده بیش از حد کود
استفاده بیش از حد، از کود­های شیمیایی از قبیل نیترات آمونیوم، و یا استفاده ازاصلاحات آلی مانند کود دامی، می تواند منجر به افزایش نمک در خاک شود. راه حل این است که به درخواست کودها تنها زمانی که مورد نیاز گیاه است، پاسخ داده شود. گاهی اوقات کود­های حیوانی به عنوان اصلاح کننده­ خاک به کار برده می­شوند، که باید مراقبت شود کودهای حیوانی با نمک بالا مصرف نشود یا نمک اضافی آن شسته شود (ارکات و همکاران، ۲۰۰۳).
۲-۴-۴- شوری خاک در اثر هوا دیدگی سنگها (شوری ذاتی)
از هوادیدگی سنگ­های مادری نمکی و یا خاک­های اطراف دریاچه­های شور که منجر به تشکیل نمک در هوا و یا در محیط­های خشک گردیده، که در آن تبخیر بیشتر از بارش است، و در نتیجه منجر به تجمع نمک در خاک می شود (ارکات و همکاران،۲۰۰۳٫ اشرف، ۱۹۹۴).
۲-۴-۵ – خاک­های سدیمی
خاک­های سدیمی که در آن سدیم جایگزین کلسیم و منیزیم می­ شود و حضور سطوح بالای سدیم باعث می­ شود خرابی در ساختار خاک پدید آید که منجر به مشکلات نفوذ آب و تهویه هوا شده و همچنین مقادیر pH بیشتر از ۵/۸ در این خاک­ها می ­تواند باعث خلل در جذب بعضی عناصر و مواد غذایی ضروری توسط گیاه شود. خاک­های سدیمی ممکن است سیاه و سفید و یا پوسته­های سفید را در سطح خود داشته باشد (لارچر، ۲۰۰۳).
۲- ۵- مقدار شوری در کودهای دامی
کودهای دامی حاوی نمک هستند و ممکن است سطح نمک خاک را زمانی که به عنوان مالچ و یا اصلاح کننده خاک از آنها استفاده می­ شود، افزایش دهد. این سطح نمک بالا می ­تواند یک مشکل جدی باشد وقتی که در سطح نمک خاک از تحمل به شوری گیاه بیشتر است. مقدار مصرف کودهای حیوانی نباید از ۴۰-۳۰ تن در هکتار تجاوز کند، چرا که احتمال اثرات شوری ناشی از آنها وجود دارد (محمدی ترکاشوند، ۱۳۸۸).
۲-۶- وضعیت خاکهای کشور ایران از نظر مواد آلی
بر اساس آمارهای موجود در بیش از ۶۰ درصد اراضی کشاورزی کشور میزان کربن آلی خا ک کمتر از یک درصد می­باشد. در حالی که حد مطلوب کربن آلی خاک برای دست­یابی به تولید پایدار بایستی دو تا سه درصد باشد. طبق سند چشم انداز، وزارت جهاد کشاورزی موظف است میزان ماده آلی خاک را تا یک درصد افزایش دهد و برنامه­ ریزی­های لازم را در این مورد انجام دهد (کانون هماهنگی کود ایران، ۱۳۸۹٫www.kanoonkood.ir ).
ده درصد از اراضی کشاورزی جهان دچار مشکل حاصل­خیزی خاک است که عامل اصلی آن رافقر مواد آلی در این اراضی می­دانند. میزان ماده آلی خاک ارتباط مستقیمی با میزان عملکرد گیاه دارد. بطوری که با ۳۰ میلیون تن در افزایش هر یک درصد کربن آلی خاک، میزان افزایش تولید در کشورهای در حال توسعه می ­تواند ۵۰ سال افزایش یابد. وضعیت ماده آلی خاک در اکثر اراضی کشاورزی در حد بحرانی می­باشد و توجه به این امر می ­تواند در افزایش پتا­نسیل تولید در اراضی کشاورزی سهم به سزایی داشته باشد (کانون هماهنگی کود ایران، ۱۳۸۹).
۲-۷– وضعیت تولید کود دامی در جهان
فائو (۱۹۹۴)، برآوردهای جهانی نشان می­دهد که ۱۷۰۷ میلیون رأس گوسفند و بز، ۱۲۷۹ میلیون رأس گاو، ۱۴۹ میلیون رأس بوفالو و ۱۲۱۰۷ میلیون طیور وجود دارد. اغلب کشورها دارای تعداد نسبتاً زیادی دام و طیور هستند که میلیون ها تن پهن و ادرار دفع می­ کنند. مقدار زیادی پهن تولید می­ شود که اگر به طور صحیح مورد استفاده قرار بگیرند، می­توانند به طور قابل توجهی در تأمین نیازهای تغذیه­ای گیاه و حاصلخیز نمودن خاک نقش داشته باشند. با این وجود به دلیل اینکه تعداد زیادی از حیوانات ( بیش از ۳۰ میلیون رأس به طور سالانه) در طویله نگهداری می­گردند، گاوهای گوشتی که از تغذیه بالایی برخوردار می­باشند، منبع اصلی تولید کننده کود حیوانی در ایالات متحده به حساب می­آیند. در نتیجه در ارتباط با مسائل زیست محیطی، استفاده یا دفع صحیح کود حیوانی مهم می­باشد. بهترین نوع استفاده، مخلوط کردن آن با خاک است.
در ایالات متحده، کود تولید شده از حیوانات اهلی و طیور، ۱۷۵ میلیون تن در سال برآورد شده است. نیتروژن موجود در کود حیوانی (بر اساس وزن خشک) از ۳ تا ۴ درصد در طیور، ۱ تا ۲ درصد در گاوهای شیری یا گوشتی و مقدار فسفر از ۱ تا ۲ درصد در طیور و ۲/۰ تا یک درصد در گاوهای شیری یا گوشتی متغیر می­باشد (فائو، ۱۹۹۴).
۲-۸-وضعیت تولید کود های دامی و آلی در کشور
بر طبق آمار رسمی وزارت جهاد کشاورزی تولید انواع کود دامی، ۳۵ میلیون تن در سال کمپوست پسماند شهری، یک میلیون و ۴۴۰ هزار تن در سال باگاس نیشکر، دو میلیون تن در سال، گوگرد آلی گرانوله،۵۰۰ هزار تن در سال و ورمی کمپوست، یک میلیون تن در سال می باشد (کانون هماهنگی کود ایران، ۱۳۸۹).
۲-۹- ضرورت استفاده از کمپوست کود های دامی وآلی
تأمین مقدار کافی مواد آلی در خاک یکی از مهم­ترین و ایده­آل­ترین اهداف در امر کشاورزی پایدار محسوب می­ شود (آلام^[۲۹]، ۲۰۰۴). با توجه به کشت متراکم محصولات زراعی در اراضی کشاورزی، استفاده از مواد اصلاحی که عناصر غذایی موجود در خاک را فراهم می کنند ضروری می­باشد (ملکوتی و بلالی، ۱۳۸۳). امروزه استفاده از کمپوست همراه با کودهای شیمیایی به­ عنوان یک ضرورت در ایجاد کشاورزی پایدار شناخته شده است. زیرا می ­تواند مسائلی را که باعث کاهش عملکرد گیاه می­شوند و همچنین کمبود بسیاری از عناصر مورد نیاز گیاه مثل روی، فسفر، پتاسیم و غیره را در خاک تا حد زیادی برطرف کند (آلام، ۲۰۰۴).
مصرف بی­رویه کودهای شیمیایی نیز باعث مشکلات زیست محیطی فراوانی شده است. استفاده از کودهای آلی از جمله کودهای دامی در کنار مصرف کودهای شیمیایی از گزینه ­هایی هستند که می­توانند ضمن کاستن از مقدار مصرف کودهای شیمیایی، در بهبود عملکرد گیاهان زراعی و پایداری در تولید آنها مؤثر باشند (قوش وهمکاران، ۲۰۰۴). کمپوست نسبت به موادآلی خام و پوسیده نشده و کودهای شیمیایی برتری زیادی دارد، زیرا مواد موجود در کمپوست به­­تدریج در دسترس گیاه قرارگرفته و در طولانی مدت می ­تواند ذخیره لازم برای در اختیار گذاشتن گیاه را در خود حفظ نماید (رضوی پور، ۱۳۸۶). مواد آلی یکی از ارکان مهم حاصل­خیزی خاک محسوب می­ شود. عمده­ترین منابع تأمین کننده مواد آلی (مصرف کمپوست و ورمی کمپوست در کشاورزی) به اهمیت کشاورزی پایدار و کاهش مشکلات زیست محیطی در استفاده از مواد آلی بسیار مورد توجه قرارگرفته است .از سوی دیگر، کودهای شیمیایی علاوه بر تخریب کربن آلی و هوموس باعث تخریب ساختمان خاک شده و سبب ایجاد مسمومیت در گیاه می­ شود که به نوبه خود باعث گسترش بعضی از امراض از جمله سرطان می­گردد (زرین کفش و لاجوردی، ۱۳۶۶).
کودهای آلی و شیمیایی لازم و ملزوم یکدیگر بوده و به هر دو نوع کود برا ی ایجاد شرایط مطلوب جهت رشد گیاهان نیاز می­باشد. بنابراین استفاده کامل از منابع آلی و یا بیولوژیکی به همراه کاربرد بهینه از کودهای شیمیایی، اهمیت زیادی در حفظ باروری و ساختمان خاک فعالیت حیاتی و ظرفیت نگهداری آب در خاک ، فعالیت حیاتی و ظرفیت نگهداری آب در خاک دارد. نتایج سیستم­های مختلف کشت و بررسی بوم شناسی مرتبط با بهره گرفتن از کودهای آلی نشان دهنده نتایج مثبتی از کاربرد مشترک کودها­ی شیمیایی و منابع آلی بیولوژیک تغذیه گیاهی در چارچوب سیستم­های تلفیقی تغذیه گیاهی است (ملکوتی، ۱۳۷۸). کاهش مواد آلی خاک تهدید بسیار جدی برای ایجاد و تداوم سیستم کشاورزی پایدار محسوب خواهد شد، حتی اگر بتوان از طریق کودهای شیمیایی کمبود عناصر را جبران نمائیم (رضوی پور، ۱۳۸۶).
۲-۱۰- ترکیب و مشخصات کود دامی (حیوانی)
کود حیوانی دارای دو جزء، یک جزء جامد و یک جزء مایع می‌باشد که هر دو جزء دارای ارزش غذایی برای گیاه است.
۲-۱۱- عوامل موثر بر ترکیب شیمیایی کود دامی
نوع دام‎‎: کود گاوی، کود گوسفندی، اسبی و مرغی هر یک دارای خصوصیات شیمیایی متفاوتی هستند.
نوع بستر دام: برای نگهداری دام در اصطبل از بستر کاه و کُلَش استفاده می‌کنند. این نوع بستر در ترکیب شیمیایی کود موثر است.
نوع علوفه‌ی مصرفی: اگر دام از علوفه‌ای مصرف کند که مواد غذایی بیشتری داشته باشد کود متفاوتی خواهد داشت.
سن و شرایط رشدی دام.
روش تخمیر و پوساندن کود: ترکیبات شیمیایی کود پوسیده با کود تازه متفاوت است.
روش و زمان مصرف کود دامی.
۲-۱۲-ارزش تغذیه کود دامی (حیوانی)
کود­های دامی شامل تمام ۱۳ از مواد مغذی گیاهی ضروری است که توسط گیاهان استفاده می­ شود. این­ها شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، گوگرد، منگنز، مس، روی، کلر، بور، آهن، و مولیبدن است. با بهره گرفتن از کود­های حیوانی به عنوان تغذیه برای محصولات و یا درختان ممکن است همه و یا بخشی از مواد غذایی مورد نیاز گیاه تامین شود.
۲-۱۳- روش و زمان مصرف کود دامی (حیوانی)
کود دامی ابتدا در سطح خاک پخش می‌شود و سپس با عمل شخم زدن با خاک مخلوط می‌شود. بهترین زمان مصرف آن بستگی به درجه پوسیدگی کود دارد. کودهای نپوسیده در فصل پاییز و کودهای پوسیده در بهار و قبل از کشت استفاده می‌شوند. اگر کود دامی به مقدار زیاد مصرف شود نیازی به مصرف سالیانه آن نیست. کود دامی دارای دوام چند ساله بوده و اثر آن در خاک باقی می‌ماند، یعنی هر ۴ سال مصرف کود دامی برای تأمین نیازهای غذایی کفایت می‌کند. اما تاثیر آن بر روی خصوصیات فیزیکی خاک ممکن است ۵ الی ۶ سال ادامه پیدا کند و حتی در بعضی موارد، تا ۷ یا ۸ سال از اثرات مثبت کود دامی بر روی خصوصیات فیزیکی خاک عنوان شده است.
بهترین زمان مصرف آن بستگی به درجه پوسیدگی کود دارد. کودهای نپوسیده در فصل پاییز و کودهای پوسیده در بهار و قبل از کشت استفاده می‌شوند. آلودگی کودهای حیوانی و ضایعات حیوانی به میکروارگانیسم گزارش شده است. حتی پس از کمپوست، نشان داده شده است احتمال آلودگی کودهای حیوانی به پاتوژن و سرایت بیماری به موجودات زنده وجود دارد. به نظر می رسد اجماع توصیه­ها برای عدم مصرف کودهای حیوانی و کود کمپوست حداقل به مدت ۶۰ روز پس از تولید وجود دارد.
۲-۱۴- مزایای کمپوست به عنوان بخشی از بستر­ کشت گیاهان
کود حیوانی تازه میزان ازت بیشتری نسبت به کودهای حیوانی پوسیده به خاک می­دهد، ولی استفاده از آن مشکل­تر و بوی آن بد است. همچنین خطر شوری بیشتر خاک را در پی دارد. کودهای حیوانی پوسیده بخشی از فرایند تجزیه میکروبی را طی نموده ­اند، و اثر آنها بر خاک سریع­تر است. کودهای حیوانی مختلف اختلافاتی با هم از نظر درصد عناصر دارند (محمدی ترکاشوند، ۱۳۸۸).
استفاده از ضایعات آلی کمپوست شده به ­علت داشتن ماده آلی و مواد تغذیه­ای از ضایعات آلی بازیافت شده، در مقادیر تجاری رو به افزایش است (گارسیا^[۳۰] و همکاران، ۲۰۰۲). کمپوست­ها دارای مواد غذایی بالایی هستند وسبب فعالیت بالای جمعیت میکروبی در منطقه ریزوسفر ریشه می­ شود و افزایش رشد را در بر دارد. کمپوست­ها دارای سطوح بالایی از مواد هومیکی هستند و این مواد می­توانند به ­عنوان محرک رشد عمل کنند (لی و بارتلت^[۳۱]، ۱۹۷۶). کمپوست کردن، تجزیه بیولوژیکی مواد آلی تحت شرایط کنترل شده تعریف می­ شود (ریچارد^[۳۲]، ۲۰۰۴). اخیراً به ­علت افزایش آگاهی و هشیاری از پیامد­های زیست محیطی ضایعات و نیز نیاز به ساماندهی آن ها و روند رو به رشد استفاده از ضایعات، یک توجه و علاقه مستمر در استفاده از ضایعات فرعی کشاورزی به­ عنوان منبع تغذیه­ای آلی برای گیاهان ایجاد شده است (گریگاتی^[۳۳]، ۲۰۰۸). کمپوست­ها ویژگی بازدارندگی از بیماری­های خاکزاد را دارا می­باشند و به­ طور کلی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی بستر را بهبود می­بخشد (ویلسون^[۳۴] و همکاران، ۲۰۰۱).
مزایای استفاده از کمپوست، دارا بودن مواد مغذی است که اساساً شامل نیتروژن و پتاسیم می­باشد. بنابراین به­عنوان کود­های آلی کند رها عمل می­ کنند. کمپوست­ها، دارای مواد تنظیم کننده رشد گیاه و ویژگی خنثی کردن پاتوژن­های^[۳۵] خاک­زی گیاه می­باشند. کمپوست­ها معمولاً تخلخل و ظرفیت نگهداری روزنه­های هوا را تا حد بالایی نشان می­ دهند، ظرفیت نگهداری آب آن­ها پایین می­باشد. کمپوست­ها همچنین محتوی نمک و مواد تغذیه­ای بالایی می­باشند (گارسیا و همکاران، ۲۰۰۲).
بعضی کمپوست­ها شاید به­علت محتوای بالای نمک، pH و سمیت گیاهی یا داشتن فلزات سنگین زیاد به­ عنوان جزء اصلی بستر کشت نامناسب باشند. با این وجود، کمپوست­ها بسته به ترکیب پایه­ای می­توانند به­ عنوان منبع باارزش غذایی باشند. کمپوست­های استفاده شده به­ عنوان بستر برای سیستم­های تولید گیاهان زینتی گلخانه­ای، باید پایدار بوده و به آسانی در دسترس باشند (ویلسون و همکاران، ۲۰۰۱). کمپوست در ایجاد کشاورزی پایدار مناسب است و از کاهش محصول جلوگیری کرده و باعث افزایش آن می­گردد. ذخیره کننده بزرگی از عناصر آب بوده و به این ترتیب اعتماد و دلگرمی کشاورزان با بهره گرفتن از آن در مزارع بیشتر می­ شود و قابلیت ذخیره آب در خاک را افزایش می­دهد. باعث بهبودی ساختمان خاک شده و عملیات شخم را آسان­تر می­ کند. هوموس و موادآلی خاک را افزایش داده و بعضی از ویتامین­ها، هورمون­ها و آنزیم­ های مورد نیاز را تأمین می­ کند که این مواد نمی ­توانند به­وسیله کودهای شیمیایی تأمین گردند. بنابراین در خاک­های با کمبود مواد آلی بسیار مفید و مناسب می­باشد (گارسیا پردنس^[۳۶]، ۲۰۰۱). در جلوگیری از اسیدیته خاک همانند یک بافر عمل می­ کند. بسیاری از عناصر و مواد غذایی پرمصرف و کم­مصرف را که در خود داشته است در خاک آزاد کرده و در اختیار گیاه قرار می­دهد. وزن مخصوص ظاهری خاک را به شدت کاهش داده و بنابراین برای خاک سنگین و رسی بسیار مناسب و مفید است. چون ظرفیت نگهداری عناصر در سطح آن زیاد می­ شود، بنابراین در کاهش عناصر و موادغذایی گیاه در خاک­های سبک و شنی بسیار مناسب و مفید است (گارسیا پرندس، ۲۰۰۱).
کمپوست بخشی از نیاز گیاه به ریز­­ ­مغذی­ها را تأمین می­ کند و به­ دلیل وجود ارگانیسم­های مفید، گیاه را از بیماری­های ریشه محافظت می­ کند. اگر تولید تولید کنندگان بسترهای گلدانی، به یک منبع خوب از کمپوست دسترسی داشته باشند، به­علت ارزان­تر بودن کمپوست نسبت به پیت، می­توانند هزینه­ها را با استفاده مناسب از کمپوست در ترکیبات کاهش دهند. تقاضای زیاد استفاده از پیت از میزان تولید طبیعی آن بیشتر است. بنابراین پیت نمی­تواند منبع سریع و تجدید­پذیر در کوتاه مدت باشد. به­ دلیل اینکه انباشته شدن آن در طول دوره زمانی طولانی اتفاق می­افتد (گارسیا پردنس، ۲۰۰۱).
۲-۱۵- تاثیر کمپوست کود حیوانی و مواد آلی بر گیاهان زینتی
استفاده از کمپوست کود گاوی در بستر کشت گل جعفری (Tagete spp)، افزایش شاخص­ های مفید را در بر داشته است، نتایج نشان داد که بیشترین قطر ساقه، اندازه گل، ساقه، وزن تر و خشک در مخلوطی از ۶۰٪ کمپوست کود گاوی با ۳۰٪ شن و ماسه به علاوه ۱۰٪ خاک به دست آمد (شادانپور و همکاران، ۲۰۱۱).

متوسط

بالا

مناسب

فتوولتاییک

بسته به سیستم

سریع

بالا طی مدت روز

-

حرارتی خورشیدی

بسته به سیستم

کند

متوسط

-

بادی

بسته به سیستم

متوسط

متغیر

-

مینی توربین

سریع

متوسط

بالا

مناسب

۲-۷- قوانین موجود در ارتباط با اتصال DG به شبکه
نصب ژنراتور تولید پراکنده مشکلات عدیده‌ای را برای سیستم قدرت باوجود می ­آورد. در توصیه‌های مهندسی همچون G59/1‌در انگلستان و راهنمای فنی B61/4‌در فرانسه این مشکلات معرفی شده ­اند و جهت حل آن‌ها پارامترهایی تعریف شده است که باید در حفاظت تأسیسات و طرح کنترلی در نظر گرفته شوند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

این ملاحظات ممکن است از یک کشور به کشور دیگر تغییر کنند اما به‌جز حالت‌های خاص سایر مفاهیم حفاظتی بسیار شبیه به هم هستند:

• اگر شرایط غیرطبیعی درنتیجه‌ی تغییرات غیرقابل قبول ولتاژ یا فرکانس در نقطه تغذیه باوجود آید. بایستی ژنراتور DGاز شبکه توزیع جدا شود.

• اگر در اثر اتفاقی تعداد یک یا چند فاز از تغذیه شبکه قطع شود باید ژنراتور از شبکه قطع شود.

• اگر بدون اینکه خطایی در سیستم ایجاد شود، جزیره شکل گیرد ژنراتور باید از شبکه جدا شود.

اهداف بالا را می‌توان با تعبیه یک طرح حفاظتی با توانایی تشخیص شرایط کمبود یا بیش‌بود ولتاژ و فرکانس برآورده کرد.نحوه اتصال و ارتباط منابع DG(شامل ژنراتورها و ادوات ذخیره کننده انرژی) با سیستم‌های توان الکتریکی توسط استاندارد ۱۵۴۷IEEE تنظیم شده است [۲۸].
ارتباط سیستم‌های DGفتوولتاییک از طریق اینورترهای استاتیکی توسط استانداردهای فنی ۹۲۹IEEEو۱۷۴۱ULتنظیم شده است. [۱۹ و ۳۰ و ۲۹].
چندین ایالت از ایالات متحده بر اساس این استانداردها ملزومات موردنیاز مربوط به اتصال منابع DGرا تصویب کرده‌اند. استاندارد۱۵۴۷IEEE معیار عمومی لازم و موارد نیاز برای اتصال منابع DGبا مجموع ظرفیت تا MVA10 را به سیستم‌های توان الکتریکی در سطح ولتاژ توزیع اولیه و یا ثانویه ارائه می‌کند.
استاندارد ۱۵۴۷IEEEشامل موارد موردنیازی می‌باشد که قابل به‌کارگیری در تمامی فناوری‌های DGمانند ماشین‌های سنکرون، ماشین‌های القایی و سیستم‌های باواسط اینورتر قدرت می‌باشد. سیستم‌های توزیع موجود برای مشارکت دادن ادوات تولید و ذخیره انرژی طراحی نشده‌اند. استراتژی کامل کنترل و حفاظت سیستم بر مبنای این فرض طراحی شده است که تنها منبع توان الکتریکی سیستم، ترانسِ پست می‌باشد. بنابراین ملزومات موردنیاز برای اتصال منابع DGطوری طراحی می‌شود تا تأثیرات منفی­ای که منبع DGممکن است روی عملکرد ادوات موجود بگذارد، محدود شود.
مواردی که در ادامه می‌آید، موارد مهمی است که استاندارد۱۵۴۷IEEE در ارتباط با عملکرد متقابل منابع DGو سیستم قدرت موجود ارائه کرده است:
- تنظیم ولتاژ: منبع DGنباید به‌طور فعال ولتاژ را در نقطه­ی کوپلینگ مشترک^[۲۵] تنظیم نماید. منبع DGنباید سبب تغییر ولتاژ و خارج شدن از محدوده­ عملکرد طبیعی در سیستم‌های الکتریکی محلی^[۲۶] دیگر شود.
- یکپارچگی و هماهنگی با طرح زمین سیستم قدرت ناحیه^[۲۷]: طرح زمین برای منابع DGمتصل به شبکه نباید سبب به وجود آمدن اضافه ولتاژهایی شود که از میزان نامی تجهیزات متصل به سیستم قدرت ناحیه تجاوز کند. همچنین این طرح زمین نباید سبب اختلال در هماهنگی حفاظت خطای زمین سیستم قدرت ناحیه شود.
- برق‌دار کردن سهوی سیستم قدرت ناحیه: منبع DGنباید هنگامی‌که سیستم قدرت ناحیه بی‌برق است آن را برق‌دار کند.