- مسئولیت پذیری شخصی و تعیین اهداف و نیل به آنها با تلاش شخصی.
- پذیرش مخاطرات معقول و معتدل به عنوان مهارت در عملکرد.
- آگاهی از نتایج کار و دریافت بازخور از عملکرد.
وظایف روزمره مالک کسب و کار شامل به کار گرفتن چالشها (دستیابی به مشتری جدید)، تعیین اهداف بالا برای خود (آغاز صادرات) و دیگران (نرخ های فروش برای کارکنان) است.چالش زا بودن، هدف خاصی است که منجر به بهبود عملکرد می شود.مالکان با توفیق گرایی بالا رشد گرا بوده ، از اهداف و وظایف چالش برانگیز لذت برده و به احتمال زیاد موفق تر هستند (کراوس و همکاران،۲۰۰۵).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

موری^[۱۵۹] در تحقیقات خود بیان می کند که نیاز به توفیق گرایی به عنوان یک نیاز اساسی است که رفتار را تحت تأثیر قرار می دهد. نتیجه تحقیقات هورنادی و بونکر نشان داد که کارآفرینان توفیق گرایی بیشتری نسبت به افراد عادی دارند. افرادی که نیاز به توفیق گرایی بالا دارند، در تنظیم استراتژی هایشان اهداف قابل دسترس را انتخاب می کنند. آنها ممکن است استراتژیهایی که دربرگیرنده ریسک بالا باشد رد کنند.آن ها ممکن است جذب استراتژی هایی شوند که آن ها را برای تعدیل ریسک پذیری و رشد بالقوه بر مبنای رفتار نوآورانه توانمند می سازد.
انتظار می رود که افراد با نیاز به توفیق گرایی بالا در استراتژیهایشان پیشتاز باشند.آنها بلند پرواز بوده و تا جایی که ممکن است خواهان اعمال کنترل بیشتر بر مجموعه شان هستند.آنها چیزی را به شانس واگذار نمی کنند و موقعیت هایی را که می توانند در آن پیشتاز باشند مورد تحلیل قرار می دهند.
مک کللند نیاز به توفیق را یکی از صفات شخصی نسبتاً ثابت آدمی می داند که ریشه های آن را می توان در تجربیات دوران کودکی جستجو کرد. او فرضیه های زیر را در مورد نیاز به توفیق در بین افراد بیان می کند:
افراد از لحاظ درجه ای که موفقیت را تجربه ای خوشایند تلقی می کنند، باهم متفاوتند.
افراد واجد نیاز به توفیق بیشتر موقعیت های زیر را ترجیح می دهند و در آن سخت تر به کار می پردازند تا آنان که این نیاز در آنها اندک است:
الف) موقعیت هایی که مشتمل بر مخاطره متوسط باشد، زیرا در مواردی که ریسک و مخاطره اندک است احساسات مربوط به توفیق کم است و در مواردی که ریسک زیاد باشد، ترس از شکست وجود دارد.
ب) موقعیت هایی که در آنها از نتایج کار می توان آگاهی لازم را به دست آورد، زیرا اشخاص توفیق طلب علاقه مند هستند که بدانند آیا به موفقیت دست پیدا می کنند یا نه.
پ) موقعیت هایی که در آن مسئولیت فردی فراهم می شود، زیرا این گونه افراد می خواهند خود کارها را انجام دهند و مطمئن شوند که کسی جز خودشان امتیاز موفقیتشان را نگیرد.
چون این سه موقعیت در نقش کارآفرینان دیده می شود، بنابراین افرادی که نیاز به توفیق طلبی در آنها بالاست به نقش کارآفرینی روی می آورند.
مک کللند در ادامه بیان می کند اگر فرض شود رشد اقتصادی یک کشور با ایفای موفقیت آمیز نقش کارآفرینی افراد آن جامعه رابطه دارد، می توان نتیجه گرفت که پیشرفت اقتصادی آن جامعه در گرو تعداد افرادی است که به حرفه کارآفرینی روی آورده اند. مک کللند در تحقیقات خود نتیجه گیری
می کند که نیاز به توفیق انگیزه اصلی توسعه اقتصادی در کشورها بوده و در تصمیم گیری فرد برای کارآفرین شدن تأثیر دارد.
محققین همچنین دریافته اند که انگیزه توفیق طلبی با رهبری گروه های وظیفه مدار کوچک و شرکت های کارآفرینانه کوچک ارتباط مستقیم دارد (رتزوبرگ^[۱۶۰]،۲۰۰۳).
مایل^[۱۶۱] و تولوس^[۱۶۲] تأثیر نیاز به توفیق گرایی را روی گرایش به کارآفرینی مورد برسی قرار دادند و استدلال می کنند که افراد با نیاز به توفیق گرایی بالا استراتژی های بازار گرایانه شان را با نگرش ها و ساختارهای پیشرفته و رسمی و فرایند تصمیم گیری پیشتاز و تحلیلی متناسب می سازند.
۲-۴- گرایش به کارآفرینی در تعاونی ها
تعاونی ها موتور رشد اقتصادی و ایجاد تغییر در جامعه هستند. یکی از راه های توسعه صنعتی که در سالهای اخیر موردتوجه کشورهای درحال توسعه و حتی توسعه یافته قرارگرفته، روی آوردن به تاسیس تعاونی ها و اتکا به توسعه و گسترش صنایع کوچک و متوسط به عنوان موتور توسعه صنعتی و اقتصادی است.
بسیاری از کارآفرینان کار خود را در قالب ایجاد شرکت های تعاونی کوچک و متوسط شروع
می نمایند. این شرکت ها سهم به سزایی در توسعه صنایع پیشرفته و ایجاد اشتغال داشته و نسبت به شرکت های بزرگ از انعطاف پذیری بالایی برخوردارند .
در دهه های اخیر دو واژه کارآفرینی درون سازمانی و کارآفرینی شرکتی نیز در ادبیات کارآفرینی به کار می روند. علت محبوب شدن این مفاهیم، هماهنگی با تغییرات محیط اجتماعی و اقتصادی بوده است از جمله اهمیت نوآوری برای بقا در رقابت نفس گیر جهانی، سر برآوردن رقبای کوچک ولی سریع و ایجاد تمایل در نیروهای کلیدی برای ماندن در سازمان به جای کار فردی و مستقل (دهقانپورفراشاه،۱۳۸۱).
۲-۴-۱- تعاونی ها در ایران
در ایران، تعاونی ها علی رغم اینکه از مزایا و امتیازات چشمگیری در توسعه صنعتی و اقتصادی کشور برخوردار است، اما با تنگناهای زیادی مواجه است که به شکنندگی و تعطیلی این شرکتها در سالهای اخیر منجر شده است. یکی از مشکلات عمده و چشمگیر تعاونی ها که قدرت رقابتی آنها را با صنایع بزرگ مشابه به شدت کاهش می دهد، مشکل پیشرفته نبودن فناوری مورداستفاده آنها در فرایند تولید است.
تعاونی ها در حال حاضر در کشور پراکنده و فاقد انسجام هستند، به همین دلیل در دهه های اخیر هر روز شاهد تعطیلی بسیاری از آنها هستیم . دولت به عنوان یکی از رقبای اصلی آنها در حال فعالیت است و با بهره گیری از امکانات خود مانع رشد تعاونی ها می شود.در بسیاری از کشورهای جهان همه روش های تولیدات صنعتی متکی بر تحقیقات و بررسی های علمی است، لذا فرایند تولید در حال انتقال به روش های دانش محور است بر همین اساس ساختار جدید تولید به طور عمده درتعاونی ها تبلور یافته است به همین دلیل در کشورهای صنعتی روز به روز بر اهمیت این صنایع افزوده می شود.تعاونی ها در ایران به رغم آن که بیش از ۴۸ درصد از واحدهای صنعتی و بیش از ۲۰ درصد کارکنان شاغل در بخش صنعت را در خود جای داده است در ساختار اقتصادی کشور از جایگاه مطلوبی برخوردار نیست و این نه به دلیل کوچکی اندازه آن، بلکه به دلیل عدم برخورداری این صنایع از انواع حمایتهای مالی، فنی و مشورتی از سوی مسئولان ذیربط است.تحقیقات نشان می دهد تعاونی ها در ایران در بسیاری از شاخصهای مورد مطالعه فاقد مزیت نسبی نسبت به صنایع بزرگ هستند که این ناشی از معضلات ساختاری صنعت در اقتصاد ایران است، به نحوی که صنایع بزرگ از حمایتهای مالی، فنی و قانونی دولت برخوردارند در حالی که تعاونی ها از بیشتر این حمایتها محروم اند. به همین دلیل برای رفع موانع و مشکلات رشد و گسترش تعاونی ها ، ضرورت اصطلاحات ساختاری در بخش صنعت و اقتصاد ایران به شدت احساس می شود.
۲-۴-۲- عملکرد کسب و کار
عملکرد کسب و کار مفهومی چند جانبه است و رابطه گرایش به کارآفرینی و عملکرد بسته به شاخصهایی که برای ارزیابی عملکرد استفاده می شود، متفاوت است. عملکرد سازمانی به سطح تحقق یافته ای از انواع اهداف کاری که مدیر پاسخگو است، اشاره دارد (کاسم^[۱۶۳]،۱۹۸۷). هیچ توافقی روی معیار مناسب عملکرد کسب و کار وجود ندارد (یوسف^[۱۶۴]،۲۰۰۲). ادبیات تجربی تنوع بالایی را بین
شاخص های عملکرد گزارش می دهد. یک تمایز معمول بین معیارهای مال و غیر مالی است. معیارهای غیر مالی شامل اهدافی مانند درجه رضایت و موفقیت جهانی است که توسط مدیر یا مالک کسب و کار ایجاد می شود.معیارهای مالی شامل ارزیابی فاکتورهایی مانند رشد فروش و سود است. در بیشتر تحقیقات صورت گرفته برای بررسی رابطه بین گرایش به کارآفرینی و عملکرد بیشتر بر جنبه های مالی عملکرد تأکید می شود. معیارهای مالی ارزیابی در سطح شرکت را منعکس می کنند، یعنی بیشتر بر روی پیامدهای سازمانی تمرکز می شود. در این تحقیق نیز بر رابطه بین گرایش به کارآفرینی و معیارهای مالی تأکید می شود. از بین فاکتورهای مالی، نسبتهای سودآوری به عنوان مشخصه هایی که نشان دهنده قدرت کسب سود سازمان از طریق منابع در اختیار آنها می باشند، معرفی می گردند.
۲-۴-۳- عملکرد کسب و کار و ROE
در یک محیط با تغییر سریع و چرخه کوتاه کسب و کار و محصول، سود آینده ای که از عملیات موجود ناشی می شود نامطمئن هستند و کسب و کارها نیاز دارند تا همیشه به دنبال موقعیتهای جدید باشند. بنابراین شرکت ها از اتخاذ گرایش به کارآفرینی منافعی به دست می آورند. چنین شرکت هایی نوآوری کرده و ریسک هایی را در استراتژیهای بازار محصولشان می پذیرند (میلر و فریسن^[۱۶۵]، ۱۹۸۳). تلاش برای پیش بینی تقاضا و رقابت جسورانه برای ارائه محصولات یا خدمات جدید اغلب به بهبود عملکرد منجر می شود. محققان برای توضیح عملکرد با معیار گرایش به کارآفرینی تلاش می کنند. عملکرد شرکت، از دیدگاه سهام داران، در افزایش ارزش پولی و بازده مالی سرمایه گذاری آنان منعکس
می گردد. مدیران باید مطمئن شوند که بازده مالی ناشی از سود پایدار کسب و کار انتظارات مالکان را برآورده می سازد. در بازارهای مالی رقابتی، همواره گزینه های مختلفی برای سرمایه گذاری وجود دارد. بنابراین، عملکرد اقتصادی یک شرکت- که در قیمت سهام آن منعکس می گردد- باید برای جذب سرمایه گذاری جدید و ترغیب سهام داران کنونی به حفظ مالکیت، مطلوب باشد. از منظر بازار مالی، نسبتهای بازده سرمایه گذاری و یا بازده سهام می تواند به عنوان مهمترین معیارهای عملکرد و سودهی شناسایی شوند.
کسب و کاری که بیشترین سود را کسب نماید موفق تر خواهد بود چون منابع بیشتری جهت سرمایه گذاری در زمینه فرصتهای آتی در اختیار دارد؛قادر به پرداخت سود سهام بیشتری به
سرمایه گذاران هست. قیمت سهام آن بالاتر و هزینه بدهی آن پایین تر است. از اینرو سود را می توان به عنوان یک محدودیت و هم به عنوان یک هدف در نظر گرفت: برای بقا، وجود حداقل سود ضروری است (یک محدودیت)، و سود بیشتر همیشه بهتر است (یک هدف).
قیمت سهام وپرداخت سود سهام هر دو وابسته به توانایی کسب و کار در تولید سود از طریق سرمایه گذارای هایی است که سهام داران در آن کسب و کار انجام داده اند.زمانی که یک سهام دار ۱۰۰ دلار در یک شرکت سرمایه گذاری می نماید مدیران آن شرکت از این ۱۰۰ دلار به منظور خرید
دارایی هایی استفاده می کنند که به نفع سهام داران و برای کسب سود بکار گرفته می شود.به این ترتیب، میزان سودی که مدیران قادرند از ۱۰۰ دلار سرمایه ایی که در اختیار آنان قرار داده شده تولید نمایند، یک معیار کلیدی است. اگر این کسب و کار ۲۰ دلار تولید کند، سود حاصل به دو طریق قابل محاسبه است. نخست اینکه کسب و کار مذکور ممکن است یک سود ۲۰ دلاری را گزارش نماید- یک معیار قطعی موفقیت- راه دیگر اینکه، مدیران بازده سرمایه را بر اساس میزان سرمایه گذاری (۱۰۰ دلار) اعلام کنند. در این حالت بازده سرمایه گذاری ۱۰۰ دلاری، ۲۰ درصد است.
سرمایه گذاران به دقت بر بازده سرمایه خود نظارت مینمایند و مدیران ارشد شرکت را مسئول این بازده می دانند. این جهت تعجب آور نیست که مهترین معیار ارزیابی سرمایه گذاران بازده
سرمایه گذاری (یا ROI^[166]) است. ROI معیار نسبت تولید سود یک شرکت به عنوان درصدی از ورودی سرمایه مالی آن است. این معیار یکی از بهترین شاخص های عملکرد مالی است. اگر دیدگاه مدیران را بپذیریم، کسانی که برای تولید سود مورد اعتماد سهام داران قرار گرفته اند، معیار مناسب درونی برای بازده سرمایه گذاری، بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)^[167] خواهد بود. بخش حقوق صاحبان سهام در ترازنامه، نشان دهنده مجموع اصل سرمایه سهامداران به علاوه سود انباشته شده ای است که به آنان تعلق می گیرد (منهای سود سهام توزیع شده). بنابراین هدف هر مدیری استفاده عاقلانه از سرمایه های صاحبان سهام شرکت به نفع آنان است.
بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) به صورت زیر محاسبه می گردد:

اگر فرض کنیم که مدیران ارشد، خواهان به حداکثر رساندن معیار مذکور باشند (از آن جهت که پاداش عملکرد مدیران ارشد به طور مستقیم و غیرمستقیم به این نسبت وابسته است، فرض محتاطانه ای به نظر می رسد) باید از خود بپرسیم که مدیران ارشد چگونه می توانند آن را به گونه ای در سلسله مراتب شرکت انتقال دهند که کارکنان رده های پایین تر نیز در جهت افزایش بازده حقوق صاحبان سهم تلاش نمایند. برای دستیابی به پاسخ این پرسش می توان ROE را به اجزای تشکیل دهنده آن تجزیه کرد.دونالدسون براون^[۱۶۸] مدیر مالی دوپون^[۱۶۹] در حدود سال ۱۹۱۵ این کار را انجام داد و بعدها روش خود را به جنرال موتورز ارائه نمود. ROE را می توان به صورت زیر تجزیه نمود:

در ادامه باید گفت کاربرد علم در جوامع معاصر بگونه‏ای‏ است که امکان هرگونه رویارویی با نظم اجتماعی موجود را روزبه‏روز ضعیف‏تر ساخته است.علم هم سبب سلطه بسیار فزاینده انسان بر طبیعت گشته و هم به صورت ابزاری برای تسلط هرچه بیشتر و مؤثرتر بر خود انسان‏ها درآمده است.علم طرق مختلف انقیاد و مطیع ساختن افکار آزاد و اراده مستقل را به قدرت‏های حاکم می‏آموزد.به کمک علم،جامعه نه تنها ابزار ایدئولوژی بلکه ابزار پیچیده دیگری را نیز در اختیار دارد که به راحتی می‏تواند انسان‏ها را از درون تحت سلطه و انقیاد خود قرار دهد.در این رابطه هابرماس توجه خاصی به رابطه میان«علم» و«جامعه»مبذول داشته و معتقد است که اینک عصر ایدئولوگ‏ها به سر آمده است،نه به این خاطر که انسان‏ها عقلانی‏تر از آن‏ شده‏اند که بخواهند درباره افکار، مفاهیم و مقولات انتزاعی بحث و جدل یا اقامه استدلال نمایند. بلکه بدان سبب که دیگر درباره مسایل جامعه و نفس سازمان جامعه پرسش نمی‏کنند. تا وقتی که‏ بحث‏های ایدئولوژیک وجود داشت،استدلال نیز از اهمیت خاص خود برخوردار بود، ولی امروزه‏ پیشرفت‏های تکنولوژیک جامعه و سازمان علمی و فنی،آن چنان سیطره خود را تحمیل کرده است‏ که امکان هرگونه پرسش یا استدلال پیرامون اصالت،مشروعیت و یا در کل راجع به درست و غلط بودن آن را از انسان‏ها سلب کرده است.دامنه و ابعاد این سیطره چنان گسترش‏یافته که فرد را یارای‏ تشکیک در اصول آن یا به زیر سوال بردن ضوابط و قواعد آن نیست.گویی اگر فقط بتوان نشان داد که‏ نظام اجتماعی معاصر در واقع آخرین مرحله پیشرفت و تکامل علوم و تکنولوژی است،در آن‏ صورت دیگر نیازی به توجیه آن نخواهد بود و این در واقع بدان معنی است که علم و تکنولوژی، ایدئولوژی جوامع معاصر شده‏اند (نوذری، ۱۳۷۴: ۲۸).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

البته نباید تا این اندازه بدبین بود و باید این نکته را به خاطر داشته باشیم که جوامع معاصر اینک دیگر با مشکلات حاد اقتصادی قرون گذشته نظیر فقر و تنگدستی و استثمار بیرحمانه‏ای که‏ سوسیالیست‏های تخیلی نظیر سن‏سیمون، پرودن، فوئرباخ، فوریه و شدیدتر از همه مارکس بر آن‏ تأکید داشتند، چندان مثل سابق دست به گریبان نیستند. ساعات کار تا آنجا تقلیل‏یافته که حتی‏ اهمیت ثانوی خود را نیز از دست داده است؛ پرداخت دستمزدهای مکفی و راضی‏کننده، پاداش، مزایا و امکانات رفاهی،انواع بیمه و خدمات اجتماعی،بهداشتی و درمانی و در یک کلام‏ آمبورژوازه شدن کارگران زمینه تحقق آنچه را که زمانی از نظر مارکس و انگلس صرفا یک ناکجاآباد تلقی می‏شد فراهم ساخته است. توسعه روزافزون علوم و تکنولوژی از ضرورت اجتناب‏ناپذیر کار انسانی کاسته و می‏رود تا آنرا کاملا منتفی سازد.در عرصه ذهن و معنی، این نظام موفق شده است تا آگاهی انتقادی انسان‏ها را از میان برده و نوعی ایدئولوژی و جهان‏بینی تکنوکراتیک یا فن‏سالارانه جانشین آن سازد.از سوی‏ دیگر توانسته است تضاد میان«کار» و «کنش متقابل» و تضاد میان تکنولوژی و عمل را از عرصه آگاهی انسان‏ها بیرون براند، که هابرماس این جریان را «سیاست‏زدایی توده‏ها» و ظهور «توده‏های‏ سلب سیاست‏شده» می‏نامد. منظور وی از جامعه یا توده‏های سلب سیاست‏شده (سیاست‏زدایی‏ شده) آن است که گسترش و اشاعه تکنولوژی و علوم انسان‏ها بشمار آورد، زیرا خود وسیله‏ای شده است برای توجیه و مشروع جلوه دادن نابسامانی‏ها و تضادهای‏ موجود در جامعه (نوذری، ۱۳۷۴: ۲۹).
۲-۴-۵- جان تامپسون
جان تامپسون، تحت تأثیر اندیشه های گیدنز درباره ی مدرنیته و پیامدهای آن و از جمله مفهوم فاصله ی زمان- مکان به عنوان یکی از مشخصه های جهان مدرن، معتقد است که هر فرایند مبادله ی نمادین، مستلزم فاصله ی شکل نمادین از زمینه ی تولیدِ خود است. شکل نمادین هم به لحاظ مکانی و هم به لحاظ زمانی، از زمینه [تولید] دور، و در زمینه های جدید که ممکن است در زمان ها و مکان های متفاوتی قرار داشته باشند، مجدداً جاگیری می شود.
او درباره ی نقش رسانه ها در صورت بندی های فرهنگی و اجتماعی جهان مدرن، به نقش این رسانه ها در کالایی سازی اشکال و صور نمادین و تضعیف اقتدار دینی اشاره می کند و می نویسد: «ظهور صنایع رسانه ای به عنوان پایه های جدید قدرت نمادین، فرایندی است که می توان سابقه ی آن را در نیمه ی دوم قرن پانزدهم جستجو کرد. در طول این زمان بود که تکنیک های چاپ در سراسر مراکز شهری اروپا گسترش یافت. چاپخانه ها که عمدتاً به عنوان شرکت های تجاری سازمان یافته بودند، از این تکنیک ها بهره برداری کردند. توفیق و بقای شان عموماً به توانایی آن ها برای کالایی سازی مؤثر اَشکال و صور نمادین بستگی داشت. به این ترتیب پیشرفت مطبوعات اولیه بخش ضروری یک اقتصاد سرمایه داری در اروپای اواخر قرون وسطی و اوایل دوران مدرن بود» (تامپسون، ۷۶:۱۳۷۹ به نقل از مهدی زاده، ۱۳۸۹: ۳۰).
تامپسون با اشاره به نقش صنعت چاپ در تضعیف اقتدار دینی کلیسا و ظهور و گسترش اصلاحات مذهبی در غرب می افزاید: «کلیسا در سال های اولیه صنعت چاپ به شدت از تولید شیوه های جدید تکثیر متون حمایت می کرد. کشیشها از چاپخانه ها برای چاپ ادعیه و متون مذهبی استفاده و بسیاری از صومعه ها چاپچیان را به صومعه ها دعوت می کردند، اما کلیسا نمی توانست فعالیت های چاپخانه ها و کتابفروشان را به همان شدت کاتبان و نسخه نویسان در دوران دست نویسی کنترل کند؛ زیرا چاپخانه ها و محصولات شان زیاد بود و آن ها می توانستند متون را با سرعت و تعداد زیاد تولید و پخش کنند» (پیشین:۸۲ به نقل از پیشین).
او با تأکید بر نقش رسانه ی چاپ و نیز ناشران و مترجمان در بسط و گسترش اندیشه اصلاحی مارتین لوتر و اومانیزم در سراسر اروپا، همانند اینیس و مک لوهان عقل گرایی، فردگرایی، اومانیزم و اصلاحات مذهبی را که منجر به تضعیف اقتدار دینی کلیسا شده بود، مرهون شیوه ی جدید ارتباط یعنی چاپ ونوشتار می داند. با توجه به چند منبعی شدنِ معرفت و شناخت آدمی درکنار معرفت دینی به واسطه ی چاپ و رسانه های مکتوب که گسترش عقل گرایی و علمی اندیشی و تضعیف قرائت رسمیِ دینی را در پی داشت، تامپسون یادآوری می کند که رسانه ی چاپ، گردآوری و انتشار اطلاعات درباره ی دنیای طبیعی و اجتماعی را به مراتب آسان تر کرد. بعضی از چاپخانه های اولیه در تولید متون پزشکی، علم تشریح، گیاه شناسی، ستاره شناسی، جغرافیا، ریاضیات و غیره تخصص داشتند و از نزدیک با استادان و هیئت های علمی دانشگاه ها در تهیه ی آثار علمی همکاری می کردند. چاپ جریان تازه ای از داده ها، نقشه ها، نمودارها و نظریه ها ایجاد کرد که پژوهشگران سراسر اروپا می توانستند درباره ی آن ها بحث و گفت و گو و از آن ها استفاده کنند(پیشین :۳۱).
کالایی سازی صور و اَشکال نمادین و همچنین گسترش عقل گرایی و اصلاحات مذهبی به عنوان دو مشخصه و نیز نیروی پیش برنده ی مدرنیته به عنوان آثار و پیامد رسانه های فنی به ویژه چاپ و نوشتار، ایده ای است که تامپسون در راستای اندیشه های اینیس، مک لوهان و گیدنز، آن را در کتاب رسانه و مدرنیته پرورانده است.وی در این کتاب، رسانه ها را از جمله عوامل ظهور و تکاملِ مدرنیته، بسط و گسترش اقتصاد و تجارت سرمایه داری، شکل گیری نظام های سیاسی دولت- ملت، تقویت جهانی سازی، توسعه ی فرایند معناسازی و شکل گیری هویت شخصی مدرن و صورت بندی اَشکال جدید تعامل اجتماعی معرفی می کند.از نظر تامپسون، پیش از ظهور رسانه ها، احساس بیشتر مردم از گذشته و دنیای فراتر از محیط زندگی بی واسطه شان، بیشتر با محتوای نمادین مبادله شده در تعامل رو در رو شکل می گرفت. برای بیشتر مردم احساس شان از گذشته، از دنیای ماورای محل های بی واسطه شان و از جوامعِ از نظر اجتماعی محدود شده شان که خود به آن ها تعلق داشتند، بیشتر توسط سنت های شفاهی ایجاد می شد که در گستره های اجتماعی روزمره، تولید و تکثیر میشد. اما با ظهور و تکامل رسانه ها، افراد امکان یافتند رویدادها و دیگرانِ دور را تجربه و مشاهده کنند و به طور کلی با دنیاهای دیگر- واقعی و تخیلی- که کاملاً در ورای گستره ی برخوردهای روزمره شان بود، آشنا و از آن ها آگاه شوند. آنها به میزان روزافزونی به درون شبکه های ارتباطات که ماهیتاً رو در رو نبودند، وارد شدند. از این گذشته، به تدریج که افراد به محصولات رسانه ای دسترسی پیدا کردند، توانستند تا حدی از محتوای نمادین تعامل رو در رو و از اشکال اقتدار که در محل های زندگی روزمره رایج بود، فاصله بگیرند و به منظور فهمی از خود و از امکانات موجودشان، به تدریج کمتر و کمتر به مطالب نمادین انتقال یافته از طریق تعامل رو در رو و اَشکال محلی شده اتکا نمایند. فرایند ساختن خود از این جهت که افراد به نحو روزافزونی از منابع خود و مطالب نمادین انتقال یافته توسط رسانه ها به منظور ساختنِ هویت های منسجم برای خودشان استفاده می کنند، بازاندیشانه تر و نامحدودتر شده است (پیشین:۲-۳۱).
۲-۵-۶- مانوئل کاستلز
مانوئل کاستلز در میان نویسندگان متاخر از همه بیشتر به برخی از ویژگی های سیاسی مهم فرهنگ های رسانه ای معاصر پرداخته است. یقیناً برخلاف دیدگاه هایی که تاکنون ارائه شده کاستلز خطوط کلی دیدگاهی را درباره فرهنگ های رسانه ای معاصر ترسیم می کند که به شالوده شکنی قطب بندی های مباحث قبلی و در عین حال مرتبط ساختن آنها به فرایندهای دگرگونی اجتماعی اساسی می پردازد. سه‏گانه‏ی عصر اطلاعات:اقتصاد،جامعه و فرهنگ یکی از مهم‏ترین نوشته‏های سال‏های اخیر است که به نظریه‏پردازی و ارائه یک‏ نظریه‏ی تازه در مورد عمده‏ترین وجوه تحولات اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی جهان‏ معاصر و نظام سرمایه‏داری در واپسین بازسازی ساختاری خود پرداخته است.کاستلز در این کتاب چنین استدلال می کند که جامعه اطلاعاتی در حال ظهور عمدتاً زاینده رابطه در حال تغییر بین سرمایه داری جهانی، دولت و جنبشهای اجتماعی جدید است. با این حال او با همان صراحت اعلام می دارد که توسعه رسانه های جدید، تنوع بخشی به پیام های رسانه ای، انفجار درونی سیاست و رسانه ها و ترویج افتضاحات سیاسی همگی آثار دامنه داری بر حوزه عمومی داشته اند ( استیونسن، ۱۳۷۹: ۸۸).

شبکه
شبکه مجموعه‏ای از نقاط اتصال یا گره‏های به هم پیوسته‏ است.اینکه نقطه اتصال یا گره چه چیزی می‏تواند باشد بستگی به‏ نوع شبکه مورد نظر دارد. توپولوژیی که شبکه‏ها تعریف می‏کنند این نکته را مشخص‏ می‏سازند که اگر دو نقطه اتصال به یک شبکه وصل باشند در آن صورت فاصله (یا شدت و فراوانی تعامل) بین آن دو نقطه (یا جایگاه اجتماعی) کوتاه‏تر (یا فراوان‏تر و یا شدیدتر) از زمانی است‏ که این دو نقطه به شبکه تعلّق نداشته باشند (کاستلز (الف)، ۱۳۸۰:‏۵۴۴).جامعه شبکه‏ای نیز، محصول جهانی شدن ارتباطات و اطلاعات‏ است و با نگرشی دقیق‏تر ادامه همان راهی است که غرب در مسیر مدرنیته پیموده است. همان جایی که «گیدنز» از آن به عنوان‏ «مدرنیته تشدید یافته» یاد کرده است.پس ریشه‏های جامعه شبکه‏ای را باید در ریشه‏های مدرنیته و آرمان‏ها و آرزوهای‏ روشنگری جست و جو کرد.

جهانی‏شدن
در طلیعه جهانی شدن، متفکران و اندیشمندان جهان، با افق‏ جامعه‏ای رو به رو شدند که تفاوت چشمگیری با نمونه پیشین خود داشت. به تعبیرمالکوم‏واترز جهانی شدن فرایند اجتماعی است‏ که در آن قید و بندهای جغرافیایی که بر روابط اجتماعی و فرهنگی‏ سایه افکنده است، از بین می‏رود و مردم به طور فزاینده‏ای از کاهش‏ این قید و بندها آگاه می‏شوند.کم‏رنگ شدن قید و بندهای جغرافیایی و ایدئولوژیکی که بر روابط فرهنگی و سیاسی جوامع بشری سایه افکنده، از بین رفتن‏ تقدّم و تأخر تاریخی، متنوع شدن سبک‏های زندگی، تضعیف و تخریب عوامل و منابع سنتی هویت ، فروریختن فضاهای‏ انحصاری و از بین بردن مصونیت فرهنگی،کوچک شدن جهان، در هم تنیدن زمان و مکان، همسان‏سازی ساختاری و نهادی جوامع‏ مختلف جهان، تبدیل جامعه به زنجیره‏ای از شبکه‏های اجتماعی‏ - فضایی هم‏پوش و متقاطع، سامان‏دهی کنش‏ها و واکنش‏های از راه دور و با فاصله، وارد کردن«دگرهای غایب» به عرصه مناسبات‏ و روابط جهانی، تضعیف و تقلیل نقش دولت- ملت‏ و رها ساختن‏ امر اجتماعی از سیطره دولت، فرسایش و نفوذپذیر شدن مرزهای‏ ملّی، تعریف حوزه ‏های عمومی پراکنده، ایجاد انجمن‏ها، احزاب و گروه‏های تروریست و اپوزسیون مجازی (هلد و پراتون، ۱۳۸۱: ۳۰) از استراتژی های این فرایند است.

جامعه شبکه‏ای
از دل این مدرنیته تشدید یافته و روند جهانی شدن که چند دهه‏ در حال رخ نمایاندن است، جامعه شبکه‏ای در حال ظهور می‏باشد.وی ریشه به وجود آمدن جهان نو را در تلاقی سه فرایند تاریخی‏ در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی و نیمه دهه ۱۹۷۰ میلادی جست و جو می‏کند:
الف- انقلاب تکنولوژی اطلاعات
ب- بحران‏های اقتصادی سرمایه‏داری و دولت‏سالاری و تجدید ساختار متعاقب آن
ج- در نهایت شکوفایی جنبش‏های اجتماعی فرهنگی، همچون آزادی خواهی، حقوق بشر، فمینیسم و طرفداری از محیط زیست.
به عقیده وی تعامل میان این فرایندها، یک ساختار نوین اجتماعی مسلط یعنی جامعه شبکه‏ای، یک اقتصاد نوین‏ یعنی اقتصاد اطلاعاتی- جهان«دیویدکلی» تعبیر اقتصاد شبکه را به کار می‏برد . ژویک فرهنگ نوین یعنی فرهنگ مجاز واقعی را به عرصه وجود آورده است.منطق نهفته در این اقتصاد،این جامعه‏ و این فرهنگ،زیربنای کنش و نهادهای اجتماعی در سراسر جهانی‏ به هم پیوسته خواهد بود (کاستلز(ج)۱۳۸۰: ۴۱۷) .در این جامعه نو که در حال رخ نمودن است، شاهد دگرگونی‏ ساختاری در تولید، قدرت، روابط اجتماعی و هویت و تعاریف از انسان می‏باشیم.این‏ دگرگونی‏ها به تغییر بنیادین مشابهی در شکل‏های اجتماعی مکان‏ و زمان، به ظهور فرهنگ جدید منجر می‏شود.
کاستلز برای جامعه شبکه‏ای در آغاز هزاره سوم ویژگی‏های‏ زیر را بر شمرده است:
۱- اقتصاد اطلاعاتی که در آن بهره‏وری و رقابت میان شرکت‏ها و بنگاه‏های تجاری، مناطق و حوزه ‏های اقتصادی کشورها بیش از هر زمان دیگر به معرفت، دانش، اطلاعات و تکنولوژی لازم برای‏ پردازش این اطلاعات از جمله تکنولوژی مدیریت و مدیریت‏ تکنولوژی متکی شده است.
۲- اقتصاد جهانی؛ خصلت این اقتصاد چنان است که‏ بخش‏ها، بازارها و افراد غنی را به یکدیگر متصل می‏سازد و در یک‏ چرخه تولید سود به همکاری وا می‏دارد و بخش‏ها و بازارها و افراد فاقد امکانات را از محدوده عملکردهای سودآور خود طرد می‏سازد.
۳- فعالیت‏های شبکه‏ای؛ این فعالیت‏ها نوع تازه‏ای از سازمان‏ و تشکیلات است که مشخصه فعالیت اقتصاد جهانی به شمار می‏آید.
۴- تحوّل در نحوه انجام کار و در ساختار اشتغال؛ بر این‏ اساس کارمندان و کارگران بر خلاف گذشته قراردادهای استخدام‏ مادام العمر امضا نمی‏کنند و شیوه‏های خوداشتغالی، کار پاره‏وقت‏ و اشتغال برای یک دوره موقت رواج یافته است. در عین حال نگرانی‏ افراد از آینده شغلی خود و احساس بی‏اعتمادی نسبت به آینده، رشد پیدا کرده است.
۵- ظهور قطب‏های متقابل؛ فرایند جهانی شدن و شبکه‏ای‏ شدن فعالیت‏های اقتصادی موجب قوت بخشیدن به تلاش‏های‏ فردی و تضعیف نهادهای اجتماعی نظیر اتحادیه‏های کارگری و یا دولت رفاه می‏شود.این تحولات به نوبه خود تقابل میان آنان که به‏ اطلاعات دسترسی دارند و از توانایی بهره‏مندی از آن برخوردارند و کسانی را که در چنین موقعیتی قرار ندارند، افزایش می‏دهد. به قول‏ «مارتین تین‏هولتز»رئیس نیویورک تایمز دیجیتال،باید اینترنت را در آغوش گرفت،زیرا برای حذف نشدن باید به قواعد بازی جدید مسلح شد.
۶- فرهنگ واقعیت مجازی؛ فرهنگ عصر اطلاعات در چارچوب انتقال نمادها به وسیله واسطه‏های الکترونیک شکل‏ می‏گیرد.این فضای مجازی حاوی اطلاعات متکثر و متنوع به‏ صورت بخشی از واقعیت اجتماعی سبز فایل درمی‏آید و فضای‏ اصلی تعامل‏های معرفتی را کم‏ وبیش در اختیار می‏گیرد.
۷- سیاست بر بال رسانه؛ در فضای مسلط فرهنگی متکی به‏ واقعیت مجازی بازیگران سیاسی به منظور بقا و حضور در صحنه‏ و تاثیرگذاری به روند تحولات ناگزیرند از رسانه ای منتج از نمادهای الکترونیک و به خصوص تلویزیون به صورت تمام‏عیار بهره‏برداری کنند.
۸- زمان بی‏زمان و فضای جریان‏ها؛ انتقال آنی اطلاعات، داده‏ها و سرمایه‏ها و امکان ارتباط همزمان میان افراد در نقاط مختلف، عملا فواصل زمانی را از میان برداشته و نظم طبیعی دوران‏ قدیم یا چارچوب‏های مکانیکی جهانی صنعتی را به کلی دگرگون‏ ساخته است(کاستلز(الف)۱۳۸۰:‏۱۶).
البته شبکه‏ها در تاریخ چیز جدیدی نیستند،آنچه‏ متمایز کننده‏های شبکه‏های عصر اطلاعات از نمونه‏های پیشین‏ آن می‏باشد،پیچیدگی شبکه‏های جدید است که به کمک‏ تکنولوژی‏های قدرتمند این امکان را فراهم نموده‏اند که تبادلات‏ خارق‏العاده اطلاعات و پول در هر کجا و در هر زمان در جریان‏های‏ شبکه‏ها صورت گیرند.
ماکس وبر در کتاب «اخلاق پروتستان و روح سرمایه‏داری» از سودجویی به عنوان روح حاکم بر سرمایه‏داری نام می‏برد.کاستلز به تبعیت از ماکس‏وبر سعی می‏کند «روح اطلاعات‏گرایی» به‏ عنوان سازمان جدید دنیای شبکه‏ای را بیابد. یعنی آنچه را که وبر در سازمان سرمایه‏داری مشاهده کرد،وی در بنگاه شبکه‏ای یا شکل‏ نوین سازمانی به عنوان ویژگی اقتصاد اطلاعاتی- جهانی به‏ تصویر کشید. به گفته وی شالوده این بنگاه، یک فرهنگ جدید به‏ معنای سنتی نظام ارزش‏ها نیست.چرا که کثرت سوژه‏ها و تنوع‏ شبکه‏ها چنین فرهنگ شبکه‏ای را کنار می‏زند. این فرهنگ‏ مجموعه‏ای از نهادها هم نیست، زیرا توسعه متفاوت بنگاه‏های‏ شبکه‏ای را در مجموعه متفاوتی از محیطهای نهادی شاهد بوده‏ایم،تا حدی که این محیطها طیف گسترده‏ای از شکل‏های‏ مختلف این بنگاها را تعیین می‏کنند (مددپور ، ۱۳۸۳: ۳۳).
جامعه شبکه‏ای، اشکال بدیعی از تغییر صورت‏بندیها و مناسبات اجتماعی خلق می‏کند. زیرا برای بیشتر افراد و گروه‏های‏ اجتماعی، جامعه شبکه‏ای بر مبنای جدایی نظام‏مند امر جهانی و امر محلی استوار است.در این شرایط جدید،جوامع مدنی تحلیل‏ می‏روند و از هم می‏گسلند، زیرا دیگر پیوستگی و استمراری میان منطق اعمال قدرت در شبکه جهانی و منطق ارتباط و بازنمود در جوامع و فرهنگ‏های خاص وجود ندارند. بنابراین،جست و جوی‏ معنا فقط در بازسازی هویت‏های دفاعی پیرامون اصول اجتماع‏ اشتراکی مقدور می‏شود. اکثر کنش‏های اجتماعی بر مبنای تضاد میان جریان‏های ناشناخته و هویت‏های منزوی سازمان می‏یابد (پیشین: ۳۵ ).
کاستلز در صورتبندی خود از جامعه شبکه‏ای دست به ساخت‏ واژه«فرهنگ مجازی واقعی» می‏زند.منظور وی از مجاز واقعی سیستمی است که در آن خود واقعیت‏ (یعنی هستی مادی- نمادین مردم) کاملا در متنی از تصاویر مجازی و در جهانی واقع‏نما غرق شده است که در آن چیزهایی که‏ بر روی صفحه ظاهر می‏شوند، فقط تصاویری نیستند که تجربه از طریق آنها منتقل می‏شود، بلکه خود به تجربه تبدیل می‏شوند. در این جهان خیالی، نمادها تنها استعاره نیستند، بلکه تجربه‏ واقعی را نشان می‏دهند. این پیامد رسانه‏های الکترونیکی نیست، هر چند که این رسانه‏ها ابزار لاینفک بیان در فرهنگ جدید هستند. بنیان مادی که توانایی مجاز واقعی را برای تسخیر قوه‏ تخیل مردم و سیستم‏های بازنموده تبیین می‏کند، امرار معاش آنها در فضای جریان‏ها و زمان بی‏زمان است همه بیان‏ها از همه زمان‏ها و همه مکان‏ها در یک ابرمتن در هم می‏آمیزند و بسته به‏ منافع فرستنده و روحیه گیرنده، پیوسته در هر زمان و هر مکان‏ آرایش مجدد یافته و منتقل می‏شوند. این مجاز، واقعیت ماست‏ زیرا در چارچوب این سیستم‏های نمادین بی‏زمان و بی‏مکان است‏ که ما مقولات را می‏سازیم و تصاویری را فرامی‏خوانیم که رفتار را شکل می‏دهند، سیاست را ایجاد می‏کنند، رویاها را باور می‏سازند.(کاستلز (ج)، ۱۳۸۰: ۴۳۳).
به تعبیر کاستلز ما در دهکده جهانی آن گونه‏ که مک‏لوهان بدان اشاره نموده بود زندگی نمی‏کنیم، بلکه در کلبه‏هایی فراخور هر منطقه زندگی می‏کنیم که در سطحی‏ جهانی تولید و در محدوده محلی توزیع شده‏اند. دهکده مک لوهان دنیای ارتباط یکسویه بود، نه ارتباط متقابل. جهان وی‏ امتداد منطق صنعتی و تولید انبوه در قلمروی نهادها بود و هنوز نیز هست، ولی به نظر کاستلز این جهان به رغم نبوغ مک لوهان چندان توفیقی در بیان فرهنگ عصر اطلاعات ندارد (کاستلز (الف)،۱۳۸۰: ۳۹۷).
به عقیده وی، نبردهای فرهنگی، نبردهای قدرت در عصر اطلاعات هستند. این نبردها عمدتا در رسانه‏ها و یا از طریق آنها صورت می‏گیرد، اما تاکید می‏کند رسانه‏ها صاحب قدرت نیستند. قدرت، به مثابه توانایی تحمیل رفتار، در شبکه‏های مبادله اطلاعات و به کارگیری ماهرانه نمادها نهفته است که کنشگران‏ اجتماعی، نهادها و جنبش‏های فرهنگی را از طریق نمادها، سخنگویان و تقویت‏کنندگان فکری به هم مرتبط می‏سازد (مددپور، ۱۳۸۳: ۳۶) .

هوّیت در جامعه شبکه‏ای‏
کاستلز هویت را فرایند معناسازی بر اساس‏ یک ویژگی فرهنگی یا مجموعه به هم پیوسته‏ای از ویژگی‏های‏ فرهنگی که بر منابع معنایی دیگر اولویت داده می‏شود،تعریف‏ کرده است (کاستلز(ب)،۱۳۸۰: ۲۲).
بسیاری از جوامع انسانی که از یک سو سخت به نظام معرفتی‏ سنّتی خویش دل بسته‏اند و از سوی دیگر خود را در تقریر متن این‏ فراگفتمان جهانی شدن، بدون نقش یافته‏اند، بر اساس یک عادت‏ مألوف، چنین پدیده‏هایی را به مثابه یک تهدید نسبت به امنیت‏ «هستی‏شناختی» خویش تعریف و تصویر می‏کنند. طبعا امنیت‏ هستی‏شناختی، نشان از یک نیاز فردی دارد: نیاز به اطمینان از تداوم هویت خود و دوام محیطهای اجتماعی و مادی کنش در اطراف خود. با طلیعه «جهانی شدن» نظم اجتماعی و محیطی‏ جامعه، مواجه با تغییر و تحولات ژرف و گسترده‏ای شده و آشنایی‏های عادی شده مردم، مورد هجمه متغیرهای ناشناخته‏ بسیاری قرار گرفته است. دنیای جدید، در فرایند هویت‏سازی‏ «فرد» را جایگزین «دولت» کرده و مراجع اجتماعی را متعدد و متنوع‏ نموده است، هویت‏سازی سنتی را دشوار ساخته و تداوم «زمان»را از آن ستانده، «وحدت» سوژه را مخدوش کرده و احساسی از موقتی‏ و متغیر بودن را بر ذهن انسان چیره گردانیده است. تردید و عدم‏ قطعیت را به همه حوزه ‏های زندگی فرهنگی و حتی حوزه شناخت‏ علمی رسوخ داده و ترس و ناامنی فراگیری را به ارمغان آورده است. قلمرو روابط زندگی اجتماعی را گسترش داده و دنیای اجتماعی‏ افراد را بسیار بزرگ‏تر از گذشته ساخته و احساس کنترل ناپذیرتر شدن چنین دنیایی را در ضمیر تک تک آنان زنده کرده است. تبدیل، تغییرپذیری و سرعت به مهم‏ترین عوامل ویژگی ‏بخش زندگی‏ اجتماعی مدرن مبّدل شده و آنومی و آشفتگی اجتماعی را به‏ سطحی فراتر از دوره صنعتی برده است. اصحاب هویت‏های شفاف‏ و مواضع شدید و مستحکم را با هویت‏های کدر و موزائیکی و مواضع اختلاطی روبه‏رو کرده و قدیسان و پاک‏نهادان جاودانه و قدسی را به مرز فروپاشی حریم‏ها کشانده است. مریدان مرجع‏ واحد و مطلق را به دنیای تکثر مرجع‏های اجتماعی برده و ساکنان‏ دنیای محدود و ثابت و شفاف را با «دنیای دارای دگرگونی‏ گیج‏کننده»،«جهان سیال، نفوذپذیر و غیر مشخص»، «دنیای‏ عدم قطعیت و ابهام»، «عصر احتمال و تصادف»، «دنیایی فاقد حد و مرز»، «دنیایی بزرگ و غیر قابل کنترل»، «دنیای تضادها، ابهامات و پیچیدگی‏ها» آشنا ساخته است و این همه، یعنی تهدید «امنیت هستی‏شناختی» انسان‏های دنیای جدید (مددپور ، ۱۳۸۳: ۳۶-۳۷).

6/38

92/79

33/75

4-3-4 همبستگی بین صفات
در برنامه‌های به‌‌‌نژادی ممکن است انتخاب برای یک صفت موجب تأثیر بر صفات دیگر شود، لذا بررسی همبستگی‌های بین صفات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همبستگی بین صفات همچنین می‌تواند متخصصان اصلاح نباتات را در انجام گزینش غیرمستقیم برای صفات زراعی و از طریق صفاتی که اندازه‌گیری آن‌ها آسان‌تر است، یاری نماید. برآورد همبستگی‌های فنوتیپی و ژنتیکی بین صفات نه تنها درباره میزان رابطه ارثی بین صفات اطلاعاتی را فراهم می کند، بلکه نشان می‌دهد چه مقدار از همبستگی فنوتیپی ظاهر شده در اثر عوامل محیطی بوده است (باقری و همکاران 1380).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

برآورد ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی بین صفات زراعی و اجزاء عملکرد گندم بر روی 30 رقم گندم مورد مطالعه در جداول 4-12 و 4- 13 آمده است. نتایج نشان داد که در هر دو شرایط عدم تنش و تنش بیماری عملکرد بوته با صفات تعداد پنجه، تعداد سنبله و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و بالایی را در سطح 1 درصد داشت که نشان می­دهد هر چقدر مقدار این صفات بیشتر باشد میزان عملکرد نیز بیشتر خواهد شد و می­توانند برای انتخاب برای عملکرد موثر باشند. گل­پرور و همکاران (1381) نیز در مطالعه­ ای همبستگی مثبت و معنی­داری بین عملکرد دانه با صفت تعداد دانه در سنبله گزارش کردند. همچنین در مطالعه­ ای بر روی 22 لاین گندم همبستگی مثبت و معنی­داری بین عملکرد دانه با صفات تعداد سنبله و تعداد دانه در سنبله گزارش شد (Dokuycd and Akkaya., 1999). شوشی­دزفولی و مهرانی (1389) در مطالعه­ خود بین عملکرد و تعداد پنجه رابطه مثبت و معنی­داری گزارش کردند. عملکرد دانه با تعداد سنبلچه در سطح 5 درصد همبستگی مثبت و معنی­داری داشت. عزیزی­نیا و همکاران (1384) نیز در دو محیط تنش و عدم تنش رابطه مثبت و معنی­داری را بین این صفات گزارش کردند. در شرایط عدم تنش همبستگی مثبت و بالایی بین طول سنبله با عملکرد وجود دارد. گل­پرور و همکاران (1381) و گل­پرور و همکاران (1385) نیز رابطه معنی­داری را برای این دو صفت در محیط عدم تنش گزارش نمودند.
تعداد پنجه با تعداد سنبله بیشترین همبستگی مثبت و معنی­دار را در هر دو محیط تنش و عدم تنش دارا ست، که با نتایج خدادادی و همکاران (1390) و محمدی و همکاران (1381) مطابقت داشت. همبستگی مثبت بین تعداد پنجه با تعداد سنبله و تعداد سنبله با عملکرد نشان دهنده این است که ارقامی که تعداد پنجه بیشتری تولید می­ کنند منجر به تولید تعداد سنبله بیشتر و در نهایت منجر به عملکرد بیشتر می­ شود.پس برای گزینش کارهای اصلاحی نیز می­توان از این صفات استفاده کرد.
وزن هزار دانه با تعداد سنبلچه همبستگی منفی و معنی­داری در سطح 1% درصد داشت که بیشترین همبستگی منفی در هر دو محیط بود همچنین وزن هزار دانه با تعداد دانه در سنبله نیز همبستگی منفی و معنی­دار وجود دارد که به دلیل محدود بودن مواد فتوسنتزی و رقابت بین صفات انتظار می­رود با افزایش تعداد سنبلچه و تعداد دانه در سنبله وزن هزار دانه کاهش یابد، که با نتایج گل­پرور و همکاران (1381)، گل­پرور و همکاران (1385)، عزیزی­نیا و همکاران (1384) و حیدری و همکاران (1386) مطابقت داشت.
در شرایط عدم تنش وزن هزار دانه با طول پدانکل رابطه مثبت و معنی­داری وجود دارد که با نتایج عزیزی­نیا و همکاران (1384) مطابقت داشت. در این مطالعه اجزاء عملکرد شامل تعداد پنجه تعداد سنبله و تعداد دانه در سنبله با عملکرد بوته در هر دو شرایط عدم تنش و تنش در سطح 1 درصد رابطه معنی­داری داشتند و عملکرد بوته با وزن هزار دانه در شرایط عدم تنش و در شرایط تنش بدون رابطه بودند. در شرایط عدم تنش طول سنبله با تعداد سنبله و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت در سطح 5 درصد وجود دارد. عزیزی­نیا و همکاران (1384) رابطه معنی­داری بین تعداد دانه در سنبله و طول سنبله را گزارش کردند، که می ­تواند به این دلیل باشد که هر چقدر طول سنبله بیشتر باشد تعداد سنبلچه­ها بیشتر و متعاقباً نیز تعداد دانه­ها بیشتر خواهد شد.
همبستگی بالا حاکی وجود لینکاژ ژنی و یا ژن‌های با اثرات چندگانه می‌باشد. وجود چنین همبستگی‌هایی به محقق به طور غیرمستقیم در امر انتخاب کمک می کند به همین منظور همبستگی بین صفات اصلاحگر را در بالا بردن بازده ناشی از انتخاب یاری می‌رساند. اما به طور کلی با توجه به اینکه اکثر صفات دارای روابط مختلفی با یکدیگر هستند و ارتباط هر صفت با عملکرد دانه (به عنوان مهمترین معیار انتخاب) تحت تاثیر صفات قرار می‌گیرد، به همین دلیل تجزیه رگرسیون مرحله‌ای و تجزیه علیت می‌تواند اطلاعات مفید تری را در اختیار قرار بدهد.
جدول 4-12: همبستگی فنوتیپی برای صفات اندازه گیری شده در شرایط عدم تنش بیماری زنگ قهوه­ای

صفت

تعداد پنجه

تعداد سنبله

ارتفاع بوته

طول سنبله

طول پدانکل

طول ریشک

تعداد سنبلچه

تعداد دانه در سنبله

وزن هزار دانه

عملکرد بوته

تعداد پنجه

1

تعداد سنبله

^**9937/0

1

توسعه گردشگری در مناطق روستایی موجب افزایش قیمت کالاهها و خدمات، افزایش کاذب قیمت املاک و افزایش هزینه‌های زندگی می شود از دیگر تاثیرات منفی آن می توان ب فصلی بودن مشاغل ان، سودرسانی توسعه گردشگری به صاحبان زمین و سرمایه، دستیابی افراد غیر محلی به مشاغل دارای درآمد بالا و انصراف افراد محلی از انجام فعالیت‌های کشاورزی اشاره کرد.
ازدحام ترافیک، آلودگی، تغییر شکل چشم اندازهای طبیعی و مصرف بی رویه منابع از جمله آثار منفی ناشی از توسعه گردشگری محسوب می شوند.
گردشگری در برخی از مناطق شهری و روستایی مستقیما باعث تغییر کاربری اراضی می شود در مناطق دیگر با افزایش قیمت زمین بر فعالیت‌های کشاورزی تاثیر می گذارد و باعث بی رغبتی کشاورزان به فعالیتهای کشاورزی شده که در نهایت به تغییر کاربری اراضی کشاورزان منجر می شود.
از لحاظ زیست محیطی با توجه به ارتباط مستقیم گردشگران روستایی با محیط طبیعی، در صورت عدم مدیریت این فرایند، در بسیاری از موارد گردشگری می تواند به تخریب محیط زیست منجر شود بنابراین گردشگری روستایی موجب برانگیخته شدن حساسیتهای محیطی شده و برای پایداری گردشگری روستایی، حفظ محیط زیست و ارتقای آن از جمله اولین ضرورتها به حساب می آید. حتی از نظر وضیعت فیزیکی روستاها، حفظ بافتهای باارزش روستایی، مسکن سنتی و متناسب با اقلیم منطقه و شیوه‌های مختلف سکونت گزینی در گردشگری مورد تاکید است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نمودار ۲- ۱: مدل تاثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی گردشگری
۲-۲-۲-۲ اثرات اقتصادی گردشگری
جذابیت‌های پیامدهای اقتصادی توسعه جهانگردی به گونه ای است که پیش از هر چیز دیگری جلوه گری می کند. به همین دلیل مطالعات اولیه در مورد تأثیرات جهانگردی در دهه ١٩۶٠، بیشتر بر آثار مثبت اقتصادی آن متمرکز بوده است اما در دهه ١٩٧٠، پیامدهای اقتصادی جهانگردی با دید تازه تری توسط پژوهشگران بررسی و تحلیل شد. در این دوره بیشتر رویکردهای منفی توسعه جهانگردی حاکم گردید. در دهه‌ های ١٩٨٠ و ١٩٩٠، بر اساس انتقادات صاحب نظرانی مانند چین تأثیرات مثبت و منفی، به طور متوازن و همزمان مورد توجه و بررسی قرار گرفت (Crompton , 1998:130). اشتغال زایی، ایجاد درآمد برای مردم بومی، کاهش فقر، افزایش سرمایه گذاری و توسعه زیربناهای اقتصادی، از جمله مهمترین اثرات اقتصادی توسعه جهانگردی به شمار می رود که در بسیاری از منابع از آن یاد شده است. برخی مطالعات راجع به نگرش مردم محلی، حاکی از وجود پاره ای مشکلات در مورد آثار اقتصادی توسعه جهانگردی است. به عنوان مثال، بررسی دیدگاه ساکنین یک مقصد گردشگری در ترکیه نشان دهنده نگرانی و اعتراض، آنها نسبت به اشتغال زایی و درآمدزایی برای مردم محلی است. به نظر آنها، نیروی کار مورد نیاز فعالیت‌های گردشگری، از مناطق دیگر تأمین شده است و درآمدهای تولید شده فصلی بودن از منطقه آنها، خارج و در جایی دیگر مصرف می شود (Goeldner , 2009:668). اغلب مشاغل گردشگری، عدم بنیه مالی کافی برای سرمایه گذاری در زمینه گردشگری توسط جامعه بومی و قدرت گرفتن سرمایه گذاران غیربومی، عدم به کارگیری جامعه محلی در مشاغل کلیدی و پست‌های بالای سازمانی در شغلهای گردشگری، عدم مشارکت آنها در سیاست گذاری‌های مربوط به توسعه توریسم و غیره از اثرات منفی اقتصادی جهانگردی محسوب می شود (کاظمی، ۱۳۸۰:۸-۶).
۲-۲-۲-۳ اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری
متداول ترین مسیر برای طرح اثرات گردشگری تقسیم بندی آن به آثار مثبت و آثار منفی است. پیش از آن باید به این نکته توجه داشت که تأثیرپذیری جامعه میزبان به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله این عوامل می توان به تعداد گردشگران، مدت زمان حضور آنها در منطقه، نوع گردشگران، هدف آنها از سفر، نوع مقصد و نوع جاذبه اشاره نمود. توانمندی‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه میزبان و یکپارچگی فرهنگی آنها نیز از عواملی است که در کاهش اثرات منفی گردشگری نقش به سزایی دارد.مردم محلی با نگرش، آداب و رسوم و ویژگی‌های فرهنگی - اجتماعی گردشگران از مناطق مختلف آشنا می شوند که این به خودی خود ارزش محسوب می شود. به همین دلیل است که از گردشگری به عنوان ابزار صلح جهانی و گفتگوی تمدنها سخن به میان می آید. این مسئله در جوامع بسته و در بلند مدت می تواند به باز شدن فضای اجتماعی و فرهنگی و تعامل پذیری بیشتر آنها بیانجامد. این موضوع در بعد ناخوشاید خود می تواند معنایی از تهاجم فرهنگی محسوب شود، اما شکل مدیریت شده آن همراه با انتخاب بازار هدف گردشگری از سوی مدیریت مقاصد، مفهوم توسعه فرهنگی را به دنبال دارد. منتقدین توسعه گردشگری بر این باورند که گردشگری به گسترش پدیده‌های نابهنجار اجتماعی مانند فحشا، ترویج استعمال مواد مخدر، قماربازی و غیره منجر می شود. بسیاری از کشورها از جمله ترکیه، تایلند، مالدیو، سریلانکا، کوبا و… به سرزمین‌های جذابی برای گردشگران به ویژه اروپایی و غربی تبدیل شده اند که تنها برای تفریح و لذت بردن و استفاده از آفتابی که در کشورهای خود از آن محرومند، به این مقاصد سفر می کنند. مسلماً جذب این نوع مخاطبان، افزایش میزان تأثیرات اجتماعی و فرهنگی منفی را به دنبال دارد (رنجبران و زاهدی، ۱۲۷-۱۳۸۵:۱۲۳). از مشکلات اساسی در سنجش اثرات فرهنگی- اجتماعی گردشگری، دشواری تمایز قائل شدن میان آنها و سایر اثرات است که به دشورای ارزیابی آنها می انجامد. این امر تا حدی تبین کننده آن است که چرا اثرات فرهنگی- اجتماعی در گذشته نسبت به اثرات اقتصادی کمتر اهمیت داشته است. بیشتر مطالبی که در مورد اثرات فرهنگی- اجتماعی گردشگری به رشته تحریر در آمده است، بر پایه تحقیقاتی استوار بوده که نیازمند کسانی بوده است که واقعاً مبتلای این اثرات بوده اند تا بتوانند به ارزیابی این اثرات بر خود یا دیگران بپردازند. این شکل از تحقیقات در مقایسه با رویکردهای کمّی تر مورد استفاده در سنجش و ارزیابی اثرات اقتصادی مانند ضریب تکاثری، بیشتر گرایش به کیفی و ذهنی بودن دارند (ترابیان، ۱۳۸۷:۲۹). افزایش و یا کاهش تأثیرات منفی گردشگری تا حد زیادی به سیاست‌های کلان و دورنمای برنامه ریزان سفر در کشورهای مقصد و اهداف آنها از توسعه توریسم بستگی دارد. با توجه به ملاحظات اجتماعی، فرهنگی و مذهبی کشور ایران، گردشگران بین المللی که ایران را به عنوان مقصد انتخاب می کنند، با این ملاحظات به خوبی آشنا هستند و در بسیاری از موارد، آنها را رعایت می کنند. نظرسنجی‌های مختلف از سوی راهنمایان تور، صاحبان اقامتگاه‌های توریستی، جامعه میزبان و سایر افراد و گروه‌هایی که با توریست‌های خارجی که به ایران می آیند در ارتباط هستند، این عقیده را تأیید می کند. آن چه در ایران در حال حاضر تحت عنوان تأثیرات اجتماعی گردشگری جای نگرانی دارد، تأثیرات منفی گردشگران داخلی بر طبیعت و فرهنگ جامعه میزبان است که می بایست به طور جدی در اولویت‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گیرد.
۲-۲-۲-۴ اثرات سیاسی گردشگری
گردشگری با ایجاد شغل و درآمد باعث کاهش احتمال آشوب‌های سیاسی در کشورها می شود. هچنین هر چه کشوری از ثبات و امنیت سیاسی و صلح و آرامش بیشتری برخوردار باشد، بیشتر قادر خواهد بود تا توریسم خود را توسعه بخشد. برقراری ارتباط بین ملیت‌های مختلف، به درک و تفاهم بیشتری درباره نظام‌های اعتقادی و ارزشی، نحوه زندگی و الگوهای رفتاری مردم مختلف در سطح جهان منتهی می شود. بسیاری از صاحبنظران معتقدند که این ارتباطات و آمد و شدها می تواند در کاهش تشنجات سیاسی نیز مؤثر باشد و راهی برای صلح و دوستی و احترام متقابل بین جوامع به وجود آورد. در کشور‌های غربی، در موارد زیادی از توریسم برای تحقق اهداف سیاسی استفاده شده است (رنجبران و زاهدی، ۱۳۷۹:۴۴).
۲-۲-۲-۵ اثرات زیست محیطی گردشگری
طبیعت و جذابیت‌های مناطق طبیعی، همواره مورد توجه گردشگران بوده است. از پیامدهای مثبت توسعه جهانگردی می توان به افزایش گرایش‌های زیبایی شناختی و بهره مندی معنوی از شگفتی‌های طبیعت اشاره نمود. همچنین اختصاص بخشی از درآمد توریسم برای حفاظت مناطق طبیعی، از محاسن توسعه توریسم محسوب می شود. متأسفانه توسعه بی رویه و بی برنامه ی توریسم در بعضی نقاط جهان، خسارت‌های جبران ناپذیری به این جاذبه‌های طبیعی وارد آورده است. شواهد نشان می دهد که در چند دهه اخیر، منافع اقتصادی توریسم با خسارت‌های فراوان و گاهی برگشت ناپذیر محیط زیست همراه بوده است. برای افزایش درآمدهای اقتصادی مجتمع‌های توریستی و تفرجگاه‌هایی ساخته شده است که اثرات نامطلوبی بر خاک، آب، گیاهان و جانوران داشته است (Gunn & Var , 2002:77). کاهش اثرات منفی توریسم و گام برداشتن در راه توریسم پایدار، امروزه از مباحث بسیار مهمی است که مقاصد گردشگری جهان آن را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده اند. حتی در بسیاری از کشورهای توریست پذیر با کنترل ورود گردشگر و برنامه ریزی بر اساس ظرفیت تحمل جاذبه‌های گردشگری، سعی دارند تا اثرات منفی زیست محیطی را به کمترین مقدار خود کاهش دهند.
۲-۲-۳ گردشگری روستایی
از آن جا که گردشگری روستایی می تواند به مثابه فعالیت فراگیر جهانی، و دیگری به عنوان تاکید بر توسعه سیاست‌های منطقه ای و محلی شناخته شود، بر این اساس تعریفی عام و حاصل از اجماع حوزه اندیشیدگی از گردشگری روستایی وجود ندارد. کنفرانس جهانی گردشگری روستایی گردشگری، (Rural Tourism Conference ,2006) گردشگری روستایی را شامل انواع گردشگری با برخورداری از تسهیلات و خدمات رفاهی در نواحی روستایی می داند که امکان بهره مندی از منابع طبیعی و جاذبه‌های طبیعت را همراه با شرکت در زندگی روستایی (کار در مزرعه و کشاورزی) فراهم می آورد.
گردشگری روستایی کلیه فعالیت‌ها و خدماتی است که توسط مردم، کشاورزان و دولتها برای تفریح و استراحت گردشگران و همچنین جذب گردشگران به نواحی روستایی ارائه می شود و می تواند شامل گردشگری کشاورزی، اُپرمن گردشگری، گردشگری مزرعه، گردشگری طبیعی و گردشگری فرهنگی و مانند آن باشد و روستا را در ارتباط تنگاتنگ با گردشگری مزرعه و نهادینه کردن ارزش کشاورزی در جامعه روستایی می داند که البته مناطق تحت حفاظت مانند پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده را شامل نمی شود (Oppermann , 1996:38).
۲-۲-۳-۱ قلمرو گردشگری روستایی
بازدیدکنندگان از حومه شهر در فعالیت‌های متعدد و متفاوتی شرکت می کنند. تعدادی از این فعالیت‌ها مانند پیاده روی یا ارابه سواری در روزهای تعطیل است، که شکل‌های آشکاری از گردشگری است. این درحالی است که اشتغالات دیگر معمولاً تفریح یا ورزش فرض می شوند. برای مثال، سرگرمی‌هایی چون کوهنوردی، بازدید از غارها، تماشای مسابقات ورزشی در حومه شهر، یا حتی رفتن به یک مکان عمومی یا رستوران، ممکن است جزو تفریح یا ورزش محسوب شود. در همان حال، هر گونه گردشگری که در نواحی روستایی جریان داشته باشد، گردشگری روستایی نیست؛ بعضی از فعالیت‌های گردشگری مانند ایجاد پارک‌ها یا شهرهای بازی با گردشگری روستایی رابطه اندکی دارند یا اینکه با محیط روستایی تفاوتی آشکار دارند. بنابراین، می توان گفت که قلمرو گردشگری روستایی، یا دامنه فعالیت‌ها یا شکل‌های جهانگردی که می تواند شامل گردشگری روستایی باشد، تا اندازه ای محدود است. دامنه آن با عواملی از قبیل مدت اقامت، مدت سفر، نوع فعالیت، نوع و اندازه تسهیلات یا جاذبه‌های مکانی و برداشت فرد از جهانگردی و روستا، محدود می شود. با وجود این، اگر تعریف گردشگری به طور کلی در مورد مقوله خاصی چون حومه شهر به کار برده شود، قلمرو گردشگری روستایی بسیار گسترده تر می شود.
۲-۲-۳-۲ انواع گردشگری روستایی
از آن جا که نواحی روستایی را دارای توانمندی بالقوه و قابلیت‌های طبیعی برای توسعه گردشگری می دانند، می توان انواع گوناگونی از گردشگری روستایی را بر شمرد که با توجه به اهداف گردشگری و بر اساس شرایط فرهنگی، اقلیمی و اقتصادی نواحی روستایی شکل می گیرد که در شکل ۱-۲ به تفکیک نشان داده شده است.
نمودار ۲- ۲: گونه شناسی گردشگری روستایی (نگارنده)
در حال حاضر الگوهای مختلفی از گردشگری در نواحی روستایی کشور وجود دارد که مهمترین آنها گردشگری خانه‌های دوم، گردشگری مذهبی ، اکوتوریسم و گردشگری مبتنی بر طبیعت و گردشگری تاریخی و فرهنگی است ( رضوانی، ۱۳۸۷ : ۳۰۶ ) برخورداری روستاهای ایران از جاذبه‌های طبیعی، منابع و پتانسیل‌های اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی التزامی در توسعه توریسم روستایی به شمار می رود ( شهیدی، ۱۳۸۸ : ۹۹).
گردشگری روستایی یک فعالیت چند جانبه است و در بسیاری از کشورهای جهان از تشویق‌های بنیادی برخوردار بوده و حتی در بسیاری از موارد توسط بخش خصوصی و عمومی از لحاظ مالی حمایت می شود. گردشگری روستایی برای توسعه اقتصادی بسیار مهم است، زیرا آن نقش مهمی را در توسعه روستایی بازی می کند و به همین خاطر برنامه ریزان و کارشناسان بر آن تمرکز کرده اند. پتانسیل گردشگری در هر روستا بیش از هر چیزی به سرمایه‌های جغرافیایی، کیفیت مناظر طبیعی و آثار تاریخی و فرهنگی بستگی دارد(مهدوی،۱۳۸۷ : ۱۴۰). توسعه گردشگری روستایی به عنوان یک راه حل بسیاری از مشکلات مناطق روستایی شناخته شده است و در زمینه‌های مختلفی همچون رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در زمینه‌های مرتبط گردشگری، تجارت، صنایع دستی، ایجاد یک بازار جدید برای تولیدات کشاورزی، توسعه اجتماعی – فرهنگی ( افزایش جمعیت ساکن در مناطق روستایی، تقویت بهبود خدمات عمومی ) و نهایتا حفاظت و بهبود محیط طبیعی و زیرساختهای موجود می تواند مفید و موثر واقع شود. هرچند که در زمینه کاربری اراضی با تغییراتی در فرم و توزیع همراه بوده است. گردشگری روستایی بخشی از بازار گردشگری و منبعی برای اشتغال و درآمد بوده است و می توان آن را ابزار مهمی برای توسعه اقتصادی – اجتماعی و اکولوژیکی جوامع روستایی قلمداد کرد (رکن الدین افتخاری،۱۳۸۱ : ۲۶). نباید از نظر دور داشت که موفقیت گردشگری روستایی مرهون محیط زیست سالم و جالب توجه روستاهاست (تقدیسی زنجانی،۱۳۸۶ : ۱۸۶).
در رهیافتهای توسعه روستایی که اغلب با عنوان توسعه روستایی یکپارچه مطرح شده اند، بر افزایش درآمد روستائیان، کاهش فقر و نابرابری و افزایش ارزش افزوده اقتصادی در بخش‌های اقتصادی در بخش روستایی تاکید می شود (افروخته و همکاران،۱۳۸۸ : ۵). به طور کلی باید گفت که در مورد توسعه گردشگری روستایی دیدگاه های مختلفی وجود دارد که در جدول شماره ۲-۱ به مهمترین آنها اشاره شده است :
جدول ۲- ۱: هدفها و آثار نظریات و دیدگاه های مربوط به توسعه گردشگری روستایی: منبع محاسبات محقق

عادت از او را تایید نمود، که در بخش دیدار با فرشتگان و نیز سفره­ی آسمانی بدان اشارتی خواهد
رفت.

۶٫ پیش‌بینی‌ها

آگاهی دادن از آینده امر است که در همه ادوار انسانی کاری حیرت­آور بوده است. گرچه این
کار برای پیامبران الهی که به وحی و فرشتگان الهی دسترسی داشته اند امری شدنی به نظر آید اما به هر روی، در دید عموم انسان­ها حتی در مواردی از سخنان قرآن کریم از دید انبیای الهی نیز حیرت­آور بوده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۶-۱٫ پیش‌بینی هلاکت دشمنان خدا

مهمانان ابراهیم(علیه السلام) که از فرشتگان الهی بودند بر ابراهیم(علیه السلام) آشکار گشته و خود را فرستاده خدا، برای نابودی قوم لوط معرفی کردند.^[۲۳۲] اینکه فرشتگان خود را بر انسانی آشکار کنند کاری است شگفت که نتها برای اولیای الهی رخ داده و می­دهد.

۶-۲٫ پیش‌بینی حضرت عیسی(علیه السلام) از آمدن پیامبری پس از خود با نام و نشان

من مژده­دهنده به رسولى­ام که پس از من مى‏آید و نامش «احمد» است. پس چون با معجزات، به سوى آنان آمد گفتند: این جادویى آشکار است: «مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتی‏ مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَد».^[۲۳۳] نکته­ی افزون بر بازگویی امر خارق عادت، این است که در پی ناتوانی از برابری با آن امور واکنش رودررویان مخالف را نشان داده به اینکه کار تو جادویی آشکار است.

۶-۳٫ پیش‌گویی کتاب رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله)

گرچه همه قرآن کریم، با ادبیات­های گونه­گون آگاهی دادن آدمی به روی­دادهای پیش و پس از خود است اما خبر از شکست رومیان در آینده­ی آن زمان صدر اسلام در نظر مردم شگفت می­نمود. قرآن کریم هم این سخن را با هیمنه­ای که در گفتار هم رخ نمایان کرده است چنین می فرماید که گویا پیش از این، این کار به وقوع پیوسته است: «غُلِبَتِ الرُّوم: رومیان شکست خوردند.»^[۲۳۴]

۶-۴٫ پیش بینی حضرت لوط(علیه السلام) در فریادرسی نهانی خداوند از وی در برابر ناپاکی مردمان

«جاءَتْ رُسُلُنا لُوطاً… إِنَّا مُنَجُّوکَ وَ أَهْلَکَ»:^[۲۳۵] فرشتگان زمانی بر خود لوط فرود آمدند و او اندوه­گین شد، مبادا به آنان آزاری رسد که آنها خبر نابودی قومش را به وی دادند.

۷٫ درمان بیماران به‌گونه فراعادی

مداوای بیماری جسمی، امری است که به بدن آدمی مربوط می شود و می بایست از راه انجام فعالیت های پزشکی مداوا شود اما گاه رخ داده که به گونه ای جز امور پزشکی بیماری سلامت خویش را به دست آورده است.در قرآن کریم نیز مواردی هست که این مدعا را گواه است.

۷-۱٫ شفای بیماران بی‌علاج

قرآن کریم بارها از شفای بیماران لاعلاج به دست قدرت روح توان­مند عیسای مسیح(علیه السلام) آگاهی می‌دهد، که وی کور مادرزاد را بینا می‌کرد و پیسی را درمان می‌نمود.و حتی مردگان را جان می‌بخشید که در جای خود گذشت: «وَ أُبْرِئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَص‏…»^[۲۳۶]

۷-۲٫ درمان بیماری از دور

پیراهن یوسف(علیه السلام) و روشنی چشم پدر داستانی است دل­انگیز که آغازی امیدبخش برای پیامبری سوخته­دل در غم هجران یوسف گم‌گشته‌اش را قرآن کریم به زیبایی به تصویر می‌کشد: «اذْهَبُوا بِقَمیصی‏ هذا فَأَلْقُوهُ عَلى‏ وَجْهِ أَبی‏ یَأْتِ بَصیراً: این پیراهنم را ببرید و آن را بر روى پدرم بیاندازید تا بینا گردد.»، «پس چون بشارت دهنده [به نزد او] آمد، آن [پیراهن‏] را بر رویش افکند و بینا شد.»^[۲۴۱] و بیش از آن، قلبش آرام گرفت.

۸٫ خلق و ایجاد

در قرآن کریم به روشنی بر انحصار آفرینش برای خداوند متعال آیاتی بیان شده است اما آیاتی نیز وجود دارد که برخی پیامبران ادعای آفریدن اشیاء را نموده ­اند و یا به حقیقت، آفریده اند و این، افزون بر اینکه یک امری بس شگفت است پرسشی بنیادین در باب انجام امور خارق عادت از برخی انسان­ها نیز می باشد که در بحث اذن الهی بدان پرداخته خواهد شد.

۸-۱٫ خلق ‌شتر از سوی صالح(علیه السلام)

«هذِهِ ناقَهُ اللَّهِ لَکُمْ آیَه»: این ماده­شتر از سوی خداوند به عنوان معجزه براى شما است‏ حضرت صالح(علیه السلام) در پس ایمان نیاوردن قومش مجبور به آوردن امری شگفت شد اما نکته این است که باز هم همانند دیگر اولیا و پیامبران الهی به آنها یادکرد می کند که مبادا به او آسیبی رسانید که آنگاه عذابى دردناک شما را فروگیرد داستان ناقه صالح(علیه السلام) به همراه این سخن، در دو جای قرآن بازگو شده است.^[۲۴۴]